î35Di(.XIV.Pa1-.XVIdeob!eft:p6æta£i::&c.5j<5
Nnm• $8. ptrftc-,¡״.״e^per 'JJi naie, fit JjmpaMci im-
mutatur *» Jdport.
Nam. 9ץ• Dt organo
Partitio XV.
Quomodofiat gufiatio	de organo
gufiiis ?
PLsres ex ijs , qui tenent necèffarias effe fpe. * cies intentionales pro vifu,auditu,& olfadu, negant tamen effe neceffarias proguftu, &ta. élu; & ratio eorum eft; quia necefle eft obie-dum guftûs, & tadûs effe proximum potentiæ guftatiuæ, & tadiuæ fecundùm effe reale, vt do-oet experientia. Alij tamen,licet hoc dicant ne-ceffarium, attamen propterea requirunt fpecies intentionales ,vt potentia vniaturobiedoinef-fe inteBtionali. Quidquid fit de his, conformi-ter ad uoftram opinionem devnione potentiæ cum obiedo fæpiùs explicatam ftatuenda eft fe. folutie.
De cisio.
I? Efilutio. Sapor mouet guftiim eo modo, ’4'^■qno diximus, quòd color, fonus, & odor moueant fuos fenfus, nempe per fympathiam potentiæ ad obiedum ; nam fi non requiran-tur fpecies pro alijs fenfibus , neque à fortiori requirentur proguftu ; experientia enim docet quòd vt percipiatur tepor , debeat apponi fu. pra linguam : Quòd fi quaeratur, vnde hoc pro-ueniat, & cur non æquè bene percipiatur ex magna diffantia, atque percipitur color, odor, & fonus ? nihil aliud refponderipoteft,nifi quia fympathia potentiæ guftatiuæ non poteft exer-ceri, nifi fit obiedum proximum fecundùm fuum effe reale : fic pifcis, qui dicitur remora, non fiftit nauim, nifi fit coniunóìus ipfi naui; at magnes attrahit ferrum, licet diftans à ferro, cuius rei nulla alia eft ratio , nifi quia illarum natura id poftulat; nam edam nihil aliud poteft refponderi ab admittentibus fpecies, cur color emittat à longe fuas fpecies, non tamen tepor, nihil , inquam , refponderipoteft ab illis,nifi quia didorum obiedorum, & didarum poten-tiarum natura id requirit.
Pro organo guftûs nota excerebro defcen. dere duos neruos, qui vbi pertingunt iptem iin. guam per varios ramufculos,pertotam linguam difperguntur, & in ijs fecundùm Philoibphos, & Medicos dicitur relidere potentia guftûs, quæ præfertim viget in cufpide lingua ; dum enim apprimè volumus aliquid guftare , illud reducimus adcufpideni lingua;; non tam'en ne. gamus, quin per totam linguam, imò ad pa. latum vfque protendatur potentia guftatiua; medium verò , per quod guftus percipit fapo-rem, eft ipfa caro fpongiofa linguae, attamen quamuis immediate fuper neruos apponeretur fap»r, ille perciperetur à guftu.
Partitio XVI-
Tffe obieElo potentia racima t eius medio i & organo.
Ltima potentiarum fenfitiuarum externa-’ rum eft «dus : »dus autem tribus fumi.
tur modis: Trimo pro qualibet re animata, fiue inanimata aliam tangente : fic duo Iapides fibt inuicem coniundi dieuntur fe inuicem tangere.
Secundo fumitur pro potentijs fenfitiuis obie-da percipientibus; vt enim percipiant fua ob-ieda , debent ipfis vniri, feu i.pfa tangere fiuè perfpecies, fiue per effe reale, fiue perfympa. thicum,quomodo omnes potentiæ fenfitiuæ di״ cuntur tadiuæ. Tertio, & magis proprie fumi, tur tadus pro illa potentia, quae nata eff de fe percipere quatuor primas qualitates, & in hac־ fumptione fumimus potentiam tadiuam,circa quam quaeruntur tria in titulo polita., nempe de eius obiedo, medio > & organo.
Decisio־
T? Efilutio frima. Obiedum primarium , &
^perfe potentiæ tadiuæ funt quatuor primæ
qualitates, nempe calor,frigus,humiditas, & qUattW» po*
ficeitas ; Ratio eft, quia talia primo , & per fe ,m% ,“1'“
. .	, n ' a	r •	. .	. uef&tqu*-
percipiuntur a tactu , & experientia ldiplum tuor prim# edocet , nam quæcumque percipit tadui, ea i־»׳***״״ percipit ratione primarum qualitatum , vnde huiufmodi fecundae qualitates, afperitas, mol. lities , leuitas non funt nifi obieda tadûs fe. cundaria , nec percipiuntur , nifi ratione pri-marum qualitatum. Veriim occurrit non rao, dica difficultas, an tadui percipiat folùm ex. uberantias fuorum obiedorum ? pro cuius rei intelledione
Praemittendum ett primo, illud veriffimum Wfi,£' effe axioma : Potentia, •vt percipiat fuum die-Slum, debet eo effe denudata : potentia auditi, ua , vt percipiat fonutn , debet effe denudata fono, id eft nullum debet habere in fe fonum, pupilla nullum colorem , ficque de alijs , & hac de caula fit, quòd quando potentia gu-ftûseftinfeda aliquo tepore, v. g.amaro,om. nia quæcumque îpfi apponuutur, fentiantur amara.
Praemittendum fecundo, organum poten. tiae tadiuae non effe denudatum fiio obiedo to. taliter; nam obiedum tadûs funt quatuor pri. roa qualitates, & ipfum organum eft compo.
Titum ex quatuor primis qualitatibus, ficut eft totum animal, & quia totum animal partici, pat quatuor primas qualitates, etiam quaelibet pars eius participat quatuor primas qualitates»
Nodus ergo difficili tatis eft, an fi apponatur ca» lor meae manui •vt quatuor ,Hc temperamentum meae manus fit calidum •vt duo, an, inquam, percipietur calor obiediw duo, an verá perci-pietar vt quatuor? illi autem duo gradas voca-buntur exuberantiae obiedi, id eft calo? ob. sedi •vt quatuor fuperabit •vt duo calorem or. gani.
Refilutiofecunda. Porentia tadiua percipit tantùm exuberantias fui obiedi: Probatur^« mo ex illo axiomate ; potentia debet effe denn. x'xuberXKtua data fite obicSlo: fed potentia tadiua ex lùppoli. rione eft iam calida vtduo, ergo debet diminue, rede fentetione fui obiedi illud, quod habet in fe; fi ergo obiedum fit calidum w quatuor ,Sc organum •vtduo, calorem tantùm vt duo perci, oiet ipfa potentia.
Z i
Secunde