$23Difp.XIV.Part.X.deobieâ::pot:audîtiuç.$24
M0W.4I■ Sonni non aß fnottu , fed ejuaiitotpar-tim fu ¿cefi-Ha : partim permanent.
conferuet, ne membranarum duritie afficiatur j /erizs« vt vifuales fpiritus ad glacialis illuftratio. nem contineat, patet ergo ex his, quodnam fit proprium organum potentiae vifiuae, nempe pu. pilla, idque ex mente Ariftotelis : per pupillam autem intelligit Ariftoteles humorem Cryftal-linum, defcriptionemcaeterarum partium oculi vtpotead hocinftitutum non facientium, vide apud Medicos, nam Philofophicos egredi limi-tes non intendimus.
Partitio X.
De obietto potenti¿ auditiu¿.
T"Vgnofcuntur potentiae cognofcitiuae à no. ■1־־'bis, praefertim per fua obieâa, fecundum autem Ariftotelem, & omnes Philofophos nui-lam aliud eft obieâum potentiaeauditiuae,nifi fonus, quare circa explicationem foni comma, nitet immorantur Animaftici, pluráque inqui. runt, denos cum ipfis.
Haec itaque inquirere folent: Primum,an. fonus fit quid diftinâum à motu ? Themiftius fecundo de anima vult fonum effe motum corpo-rum fefe collidentium.
Secund.um : quotnam corpora requirantur ad produàionem foni ?
Tertium ; In quonam fubieào fubieéletur fonus, pollquam eft produâus, an videlicet in corporibus fonantibus v. g in i pia campana, an in corpore vicino, vtputa in aere ? nonnulli te-nent fubieZari in ipfa campana, alij in aere; alij in vtroque.
Quartum ; Quodnam fit medium , per quod defertur fonus ? Auicenna tenet effe fo-Ium aerem ita, vt per nullum aliud corpus defe. ratur fonus.
Decisio.
D Efelutio. Sonus non eft motus,fed quali-1'־tas effentialiter diftinâa à motu,qualitas, inquam, partim fucceffiua, partim permanens.
Duæ funt partes refolutionis, quarum pri. ma probatur primo : Commune fenfibile efiea. tialiter diftinguitur à ftnfibili proprio, fed mo-tus eft fenfibile commune , & fonus fenfibile proprium , ergo fonus, & motus effentialiter diftinguuntur, maior, & minor patent. Secun-do, quae in diuerfis collocantur praedicamentis, illa differunt fpecie: fed motus, & fonus in di-uerfis funt praedicamentis, ergo differunt fpecie; nam fonus ponitur in prædicamento qualitatis, & motus eft quid tranfcendens. Tertio, Nihil fit àteipfo: fed fonus fit à motu, ergo fonus non eft motus : maior eft recepta, quòd vero fonus fiat à motu, experientia compertum eft.
Altera refolutionis pars probatur, &qni. dem quòd fonus fit quid fuceelhuum ; quia eo-dem modo producitur,quo fe habet motus,cùm producatur per motum, fed motus eft fuccefli. uus.ergo & fonus, quoad fui produâiouem,erit fucceffiuus, quoad fui item defitionem erit fuc. ceffiuus; nam paulatina fonus languefcit& fuc-ceffiuè, antequam omnino intereat, vt etiam ex-perientia nos docet, habet tamen fonus penna-nentiam quamdam , idque experimur; nam idem fonus primo percipi tur ab ijs, qui funt pro-
*0•
pè: deìnde ab alija magia diílantibus -, nifi autem haberet aliquam permanendam, non audiretur hoc modo, fed eodem inflanti ab omnibus fi-mul deberet percipi.
Obijci tamen folet contra primam partem obijc ,״•••, refolutionit primo : Illud producitur à motu 10-tali, quod eil terminus motûs localis ; fed fonus non eli terminus motûs localis, terminus enim motus localis eft ipfum Vii, ergo fonus non producitur à motu locali, nec à fortiori ab alija motibus.
Refpondeo duplicem poffe confiderari ter. minum cuiuslibet caufs ; vnua eft terminus per fe, & primarius : alter terminus per accidens, & fecundarius, v.g. calefadio eft terminus prima-rius ignis, indurado vero luti, & liquefatto ce. ræ funt effeélus , feu termini fecundarij ipfius ignis, in motu ergo locali terminus primarius eft ipfum Vbi : fed hoc non impedit, quin motus localis habeat terminos fecundados,¿¿ per acci-dens, vt eft fonus, vnde non concludit argu. mentum.
Obijcitur Secundo i Omnis qualitas vera,
¿crealis debet denominare fuum fubieZum : fed fonus non denominat fuum fubietftum ; nam fo-nus v.g.exiftens in aere non denominat, nec fa. eit, vt aer dicatur fonorofus, ergo fonus non eft vera aliqua qualitas diftinéla à motu.
Refpondeo concedendo maiorem de qua. litate omnino permanente, denegando de qua-litate tranfeunte; licet enim rubedo caufata ex verecundia infitfaciei, non tamen denominare folet faciem rubicundam -, quia illa rubedo fta. tim tranfit, vt ergo aliqua qualitas denominet fuum fubiedum,debet ipfi inharrert per modum habitus, feu permanenter : at fonus non durat multùm, vnde fit,vt non danominet fuum fub. ieftum fonorum.
Refolutio fecunda. Tria corpora requirun turad produdionem foni :fta communirer Phi lofophi, & probatur: fonus caufatur per colli fionem: fed collido non fit, nifi inter duo fefe collidentia, iam ergo requiruntur duo corpora : deinde impoffibile eft, quod dno corpora fe coi. lidentia immediate fefe collidant, fed femper eft aliquod medium corpus interceptum, ergo erunt tria corpora in produzione foni.
Ex quo infertur, quòd fi duo lapides in va-cuo tefe colliderent, nullum ederent fonum. quia ibi nulla eflet refiftentia in ipla collifione, nempe nullus aér ibi interceptus ; nam noti omnis motus localis cautet fonum, fed ille qui fit cum aliqua refiftentia ex parte corporis in. tercepti; in vacuo autem nulla eitet talis refi, ftentia.
Aduerte tamen non effe necefle illa tria corpora femper effe inter te realiter diftinéla, & hoc patet, v. g. quando aliquis virgá percutit aërens, ibi funt tantum duo corpora diftinéla realiter, nempe virga, & aer ,& tamen aer'vi-ces duorum corporum fubit. Nam aër proxi-mus percutientis virgae renet locum corporis intercepti, at aër à tergo tenet locum corporis collidentis,neceffaria ergo funt ad fonum eden, dum tria corpora, fiue illa fint difeontinua , &
& diftinZa, fine non, vt in exemplo virgæ aë. rem percutientis,
Refluito
raqttirlttiir•