601 DiiXVLPart.IV.de int¿leótupofsibili. 602
patibilem vocant, deinde de ipfa intelledione, feu ipfomet intelligere, circa quodrurfusduo, eáque magni momenti fefe offerunt explanan-da; Prtmumeft,in quonam confiftatzg/aawwr intelligere, & quomodo diftinguatur à dicere? alterum, an adualis intelledio, feu adualis no. titia intellediua fit quid diftindum à fpecie ex-preflà ? quæ difficultas currit tam refpedu noti-tiæintellediuæ,quàm fenfitiuæ; fi enim notitia intellediuafit quid diftindum à fpecie exprefla intelligibili, notitia quoque fenfitiua erit quid diftindum à fpecie expreffa fenfibili:quid fit au-tem fpecies expreffa, fæpiùs repetitum eft.
Deprimo igitur videndam eft , de quo quæ. runtprimoPhilofophi, an intelledus fit potentia organica ? refoluúntque communiter efle inor. ganicam,probántq;/)z7»2ó.■ Potentia organica debilitantur per frequentes fuos adus : fed in tel. ledus non debilitatur intelligendo,ergo non eft potentia organica
Secundo: Si effet potentia organica,debili, taretur ad debilitationem corporis, ficut vide-mus potentias fenfitiuas debilitari in fenibus : fed intelledus potiùs fortificatur in fenibus, vt experientia conflat, ergo &c.
Tertio : Potentia organica non percipit ea, quæ in fe font : fed intelledus cognofcit foos ha. bitus, imo feipfom, ergo non eft potentia orga-nica: denique res organicanencognofcuntres fpiritales, intelledus autem percipit fpiritalia.
Decisio..
D Efolutio. Efto defide fit intelledum effe po. ־*־,Sentiam inorganicam,feu fpiritalem,hoc ta. ¿?rifX/ roen non poteft ratione efficaci demonftratiuâ naturali oftendi : Prima pars patet-ex eo,quòd oftenfom fit efle de fide animam rationalem effe fpiritalem, fed potentiæ debent effe eiufdem ra-donis : ergo font fpiritales.
Secunda vero refoludonis pars patebit per refponfionemadfuperiora argumenta.
Refpondere ergo poffet Proteruus ad pri-intelledum fatigari perfrequentes adus, vnde qui font affidui ftudij, aut qui res maioris momenti tradant,font melancholici, nec ita af. fabiles, quod prouenit ex varijs nimium cogita-tionibus, quas in ftudio, & tradatione illorum negotiorum impendunt.
Reipondere etiam poffet adfecundum debi. litari intelledum ad debilitationem corporis; videmus enim fenes repuarefcere plerumq;, nec effe ita firmi ingenij,ficut in adulta ætate : prop. ter varias tamen experientias aliquid ingenij prae fe ferre videntur¡ & audoritas, quam is iuuenes habent, efficit, vt ipfis maior fides adhibeatur.
Refpondere poffet ad tertium, quòd intel. ledus non cognofcat feipfom, neque foos habi, tus, nifi reflexe, quod præftat etiam vifos ¡ nam oculus Petri feipfom videt in oculo Ioannis.
Refpondere quoque poffet ad quartum di-cendo nos non intelligere res fpiritales prout funt, fed formare quædam idola rerum materia-«glium, quibus res fpiritales exiftimamus nos co. gnofcere , ficut quando imaginamur montem aureum ; hæc enim imaginatio fit à potentia or. ganica.
Obijcies contra primam partem refolutio.
nis noi ,-æ -, illa eft potentia organica, quæ læfo organo læditur, fed læfo organo in capite lædi. turintelledns, vt patet in phreneticis, ergo in. telledus eft potentia organica.
Refpondeo illam effe potentiam organi, cam, cuius læfo organo, ipfa in fe, & per fe læ-ditur 5 at læfo organo in capite non ipfe læditur intelledus, fed potentiae fenfitiuæ exiftentes ia capite: at quia intelledus nihil intelligit, quin priùs ohiedum fit cognitum à potentijs fenfìti-uis internis¡ ideò non mirum, fi ipfis læfij nonpoffit intelledusdebite exercere fuas ope-rationes.
Quaerunt fecundo Philofophi, an intelledus fit potentia adiua, vel paffiua? refo'luúntq¡com-mnniter effe partim adiuam,&partim paffiua im paffiuam in quantum recipit fpecies intelligibi. les¡ adiuam vero in quantum informatus illis fpeciebus intelligibilibus elicit intelledionem.
Probant ergo quod fit paffiuus, quia quod recipit, fe habet paffiuè, fed intelledus fpecies intelligibiles recipit,¡ergo fe habet quoàd hoc paffiuè. Sic vero probant,quod fit adiuus : om. nis adio prouenit ab aliquo agente, fed intelle. òlio eft adio, aut fairem aliquid produdum, er-go ab aliquo agente, fed ab alio non poteft pro. cedere,quâm ab intelledu. Secundo,attiodeno, minat agens, fed intelledio denominat intelle. dum s ergo producitur ab intelledu,& per con-fequens intelledus eft ipfum agens,feuprodu. cens, igitar intelledus eft adiuus.
D E C IS I o.
1? Efolutio. Intelledus didus communiterpof '“fibilis, feu patibilis eft tantùm adiuus, & tnulhtiM
agens : Probatur.ideo dicitur paffiuus abautho. ribus, quia recipit fpecies intelligibiles, fed nui. las recipit, ergo nullo modo eft paffiuus. Vis *״״*'״• huius argumenti petitur ex oftenfione , quòd non dentur fpecies intelligibiles : fed hoc abun. dèpræftitimus partitione fecunda huius difpu-tationis : vnde ficut alias diximus potentias fen-fitiuas non efle paffiuas, lèd merè adiuas : ita in præfenti idem dicemus de mcelledu. Etargu. menta omnia pro potentijs fenfitiuis valent eti-am pro intelieóìu.
Ex quo etiam fequitur, quòd intelledus fit tantùm adiuus, vt probant argumenta commu. nia oftendentia intelledionem produci à poten• tia, quæ fit in homine, quæ ideò potentia à no-bis vocabitur intelledus agens, licet vulgo vo. cetur intelledus poffibilis,quia vulgo admittun. tur fpecies intelligibiles in ilio receptæ : illum vero intelledum, quem vulgo vocant agentem, de medio tollimus propter dida partitione fu-periori.
Obijcies tamen : Quod attrahit ad fe aliud habet fe paffiuè ad illud, fed intelledus attrahit ad fe fuum obiedum, ergo eft paffiuus.
Refpondeo negando maiorem, & eius fai-fitas patet in magnete, qui attrahit ferrum per virtutem adiuamfibi innatam : vndeattradio alia eft adiua, & alia paffiua, intelledus quidem attrahit ad fe fuum obiedum, fed per virtutem adiuam : ad illud vero Ariftotelicum intelligere eSl quoddam fati, iam refponfum eft fub finem partitionis fuperioris,
S V B D I-