273 Difp-ViLPart.IÎI.anmud9abætern:&c 274
Partitio III.
eAn mundus potuerit creari ab ¿eterno i1
T-lOc inquirunt Theologi /« 2, diflintt. 1. vt *1־ ־Scotus, Durandus, Aureolus,Argentina,de Bacone,& alij:&prima parte circa quteft.46.art .2. vt Valentia, Ñazarius, &alij.
Philofophi vero præfertim inS.PhyfittFo. ìctus, Ruuius, Collegium Complutenfe,& alij
Opiniones famofiores haede re flint iftæ. Albertus Magnus in 2.difl1nil,1.art.10.&t. quidam pofteum, negant vllam creaturam, fiueperma-nentem, flue fuccefliuam potuifle effe ab ater, no. Durandus vult mundum,quoad partes per-manentes, potuifle effe ab æterno; negat vero quoad fucceffiuas: &hæc eft nunc communior opinio in fchoia. At Diuus Thomas de potentia quafl 3■ art 14.. & in 2.d1ftinil,1. qu¿fl.¡. item Ari-minenfis,& Soncinas ¡2.Aíetaph.qu¿ft.2. admit-tunt mundum potuifle creari ab æterno , tam quoad partes fucceffiuas, quàm quoad perma-nentes. Scotus vero vtramque fententiam pro-habiliter defendit.
Nos primo Clgpeo motiua prima opinio-nis, videlicet ?!!berti Magni, quòd neque quoad fucceffiuas , neque quoad partes permanentes potuerit mundus, aut aliqua creatura efle ab æ. terno, proponemus, infiecundo argumenta pro oppofita fententia. Deinde refpondebimus ad fundamenta ytriufque partis. Denique quid ra-rioni conformius nobis videatur, indicabimus.
Clypevs Primvs.
Probatur nullam creaturam potuijje produci ab ¿eterno.
זז מ״א־• TJ Jj motiuis poteft hoc fuadeti: & primum ־“quidem iftudfit: quænon poffunt effe pro g»¿¿ ״״a- eodem ftatu durationis, qualem habent ordi-nem naturæ> talem habent neceffariò fecundùm
*timo. duraiionem;fedine, & non ejfie creatura flint ¡1nmum. jncompOflßbilia pro eodem ftatu, & inftanti du-rationis -, non ejfie enim prius natura conuenit e¡; ergo prius duratione conuenit creatura non effe, quàm ejfie, ergo non poteft creatura effe ab æterno : alioquin fimul habuiflèt ejfie, & non
e^è.quod implicat.
Confirmatur : Quando aliquid conuenit creatura ex fe, tunc prius fecundùm naturam conuenit ei, quàm quod ipfi conuenit ab alio: fed creatura ex fe conuenit non ejfie, quia crea-tura non eft ens neceffarium ;ej/òautem illi con. uenìt ab alio, feilieet ab agente.
Sumdum. Secundum : Deus producit res extra fe libe.
rè, & non neceffariò : at fi produxiffet mundum ab æterno, illum produxiffet neceffariò : Proba-tur, illud producitur neceffariò , quod non pò. teff non produci; fed Deus non potuiffet non produxiflè.quia non daretur aliquod prius, in quo potuiffet non producere; fed effet coæter-nus Deo, ergo neceflariò produdlus.
Confirmatur : Quod producitur libere, prius intelligitur effe fub fuooppofito, fcilicet fub fuo non ejfie, quàm fub fuo o/ô ; fed creatura
producitur à Deo liberè,& per eleófionem.ergo prius habet non effe. quàm ejfie-, at quod prius habet wo« quàm i/è , non eft ab æterno, quod enim eft abaeterno, femper fuit,ergo nun-quam habuit «o» 0^0. Deinde elenio eft tantùm futuri ex3. Ethicorum ; ergo fi Deus elegit crea-turam producete, illa fuit futura, & nonpræ. fens, ergo non aeterna.
Tertium : Omne quod producitnr;vel pro. Ta-ttim, ducitur per verum motum , aut per motum m-ftantaaieum: fed nulla creatura potuit produci ab æterno aliquo ex his modis : non per verum motum vt patet, cùm importet fuccelT10nem.& temporeitatem: non per motum inftantaneum, quia ille fuiifet menfuratus primo inftanti; & ideò habuiflet primum inflans fui ; quod autem habet primum inflans fui, illud non cftabæter-no,feuinæternitate,inqua non eft prius, nec poflerius.
Confirmatur : Produdio creaturamenfu. ratur inftanti tranfeunte, fed aeternitas non eft inflans tranfiens, fed permanens ; ergo produ-¿fio creaturae non poteft effe aeterna•
Quartum: Quod incipit in aliquo inflanti! g»«■»««», non eft aeternum ; fed mundus debuit incipere in aliquo inftanti, ergo non potuit efle aeternus.
Maior patet, minor probatur¡ quod fadlum eft de nihilo, & non eft in continuo fieri, illudia aliquo inftanti neceffariò incipit: fed mundus eft faéfusde nihilo, & non eftin continuofieri; ergo necefleeft ipfum non fuilfeab æterno.
Confirmatur: Habere nunc primo efle ab aliquo, includit non elle ab æterno, at creatura habet efle ab aliquo; ergo &c. Item quod trahi-tur à non efle ad effe, non poteft efle ab æterno} omnis autem creatura vt fit , debet tranfire à non efle ad efle ¡alioquin noneflet creatura, fed creator.
: Ex Ariftotele: in perpetuis non g»i״t«¡»• differt effe > &poffe; ergo fi mundus potuit eile ab æterno, de faâo fuit ab æterno : fed hoc non, ergo neque prius.
Sextum : Variæ flint authoritatei SS: Pa- Stxitm. trum, quibus indicant impoflibilitatem creatu-turæ ab æterno ; Diuus quidem Ambrofius in Hexameroni\1,dbt inconueniens ; quod ¿terni-tas operis coniungatur ¿tornitati Dei : & D. Dama-fcenus hb. ¡.Orthodox¿fidei cap.(¡, ait : Creatio eil ex ,voluntate Dei opus exiflens, & non coaternum cum Deo ; quia non aptum natum eil , quod ex non ente ad efii deducitur, coaternum ejfie ei > quodfine principio eil femper eil: ergo fi nullum opus Dei eft aptum natum, vt fit coæternum.ftquirur quod nullum potuiteflèab æterno: D. Auguftt-nus contra Felicianumcap./p.dicit,creaturam efle ex eo , quod, aut adhuc noneil,aut aliquando non fuit: &Hugo AeS.Vi&otehb t.cap /.deSacra-mentis ait, quod Dei omnipotentis virtus infide, mabilis non poterat aliud prœter fie habere cosuer-num->.
Septimum, & vnum de principalibus, quod	,
& patitur varias confirmationes: fi mundus fuifl fet ab æterno, infinitum tempus effet præteri. tum; fed hoc dici nequit,׳ ergo neque prius: pro. batur minor, de ratione praeteriti eft, quòd fit totum acceptum,& completum ; de ratione ve-rò infiniti» quòd non fit totum acceptum.
.	M j	Con-
f