217 Caput primum. Veríículus ï; 218
RATIO XXX VL
Dectucitur ex Nautica.
ID nobis innatum eft, vt quoties effedum ali-quem admirabilem deprehendimus, caufam il-bus inquiramus; inter effectus autem, quos per-ciperefolemus , magnam admirabilitatem ñaues mihi continere videntur, dum Neptuni dorfum calcant, nofqùe ex vno meridiano in aliud tam pernici motu, vel potius volatu rapiunt, vteas vix oculorum acies aduertere poffit. Quid vero htc magis admirer, an furentes maris fluitas, quos fæpiusad cælum vfque tolli diceres, an nauigia, quæ aduerfus turbines , & infanos vortices op-polita pergunt vlte'riùs, an illorum induftriam,qui huiufcemodi compeger11ntædificià,nefcio. Licet u vero Græci verterint in prouerbium mulierem,
Prouetbiu. jg״em,& mare,veluti tria hominum mala;™1¡®•״¡,,
SaAawa ; xçtiii¿: neque detredare velim fumma Pericula 'nauigantibus imminere pericula, tam ex naufra-matis. giis,prædonibus, piratis, & tempeftatibus, quàm excæcis faxis,Scyllis,Syrtibus,Charybdibus,bre-mbuSjfcopulis, belluis,marinifque monftris htl-mani fanguinis auidiffimis, vtiure Satyricus dixe-rit 3,aut 4 adfummum digitis nauigantes à mortis diferimine remoueri,quos nec inter viuos, nec in-îiæ fen•; ter mortuos Bias annumerabat, & illud vulgo ve-tenti«. réque feratur, qui mare nauigant, multa pericula narrant ;-attamen tanta nauigationis vtilitas effe cenfetur , vt illa pericula contemnant homines; etenimvixvllaregio ,prouincia, vel ciuitas repe-lietur, quæ maris auxilio non egeat ; fiquidem vnicuiqueloco multadefunt, quæ mare, nauibus Quid pro- intermediis,fuggerit.Omittomorbos,quiperria-fit naurga- uigatioUem fanantur, vt phtifim ,& fanguinis e-k‘°• geftionem;omitto brutiam ex aceto & cedrio coa-'a & §u’atarn> & radulanam, feuzopiffam nauiuhaad zociila	plurima medicamenta non parum vtilem,vt ad in-
ftitutum propius accedam.
Itaque volo meçUmafpicias, Athee, Oceanum, cumque, fi placet, cum ventorum impetu, fludu-Um,prócellarúmque fragore, fuper quo nauis ali-qua,fiue biremis,fiue triremis, quinqueremis, aut
Materia, jO fuerit ordinum. Iam non quæro, neque curo,fi qua ñaues ״a״;s ¡)1a cedrea, vel cupreflina, quales Plato ,ta-c^n «en- eXpetekat ־ jn quibus publies leges incide-ren tur, vel pinea , alnea, laricea incendiis non ob-hoxia, àut ex caftaneo, cerro,fago,robore,abiete, fpina, quam 711» aitstfS״» Græci vocant, vel ex alia quacumque materia fuerit ;fed tantum áte pòftu-¡o, an nauim illaip, quam à longé profpicis, cafu, vc)neceffitate faÇtàm effe; vel fc ita femper ha-buiffeputas. -	.	(
Dubito enim quid de ca diâurus fis , fi præfcr-tim nullius vriquam videris ftruduram,partes,vel armamenta :vt,ergo certior de tua Opinionefieri ppifim, ad illam nauem propius accedamus, vt non folum illius roftrum; non folarfi proram, pup-pim, vel in puppere¿’1׳»¿׳, au t prò tomas, non fo-
Partes ha- j״״, mal״m,atipe illius ׳rpd^Mt,Sc elàcateiri, & vt p's' -.. CinnalóqUitur,
cmnapoe. Iucidacltmfulge״t diti carchefla mali.
Sed & pternam,dcorthiachutp, öcipfam carinam Græcùlum tropida, fororum apertiora latera, ta-
bulata,ftegam feu profcenium, quæ Lucretius 1. 2. decantauit his verubus:
-------Tranftra, carinas,	Lucretius
.Antennas,proram,malos tonfa/¿¡ ne natantes,
Per terrarum omnes oras fluitantia aplnftra:
V t ■videantur, er indicium mortalibus edant Infidi maris infidia4,viref¿¡1te, doltimtjue V־t ■vitare velint, neve vilo tempore credant,
Subdola ciim ridetplacidipellacia ponti.
Iraque iam iam ad nauem perueniraus, & inrerio-racœpimus inueftigare: Bene res habet ;fupereft me iam certum facias, an gubernaculum cafu po-fitumin puppi arbitreris ,quo gubernator ibi fe-dens clauo nauigiumregit ,an fruftra primæ parti regenda■ intendat proreta; an lignum iftud, ex quo sm־ßh״rfadum eft, femperanfam,
nec non alas, & ceruicem habuerit.
Sané toto calo aberro, fi his omnibus ritè per-
penfis, non fatearis ab aliquo fabricata effe ¡Quo-modo enim carinapotiùsinimócum fuisproëm-bolidibus & embolis,& fiera,& delphide & ftolis,, quàm in alia parte? cur artemon Machalæ, feu proraparti, non autem puppi affigitur? Reuera nemo fana mentis chelyfma, gaftron, fcapham, naufra¿ló,£<&ÍA/a,feu thalamos,&felmata,tremaca» fpondá,peritonaa, taberhaculú,aípid«a,aphlafta, cafteriam remis afferuandis deftinaram,parexere-fia, & alias nauis partes fortuito fie effe difpofitas exiftimarit.fed ab aliquó homine, qui omnia ma. ris pericula nouerit, atque prauiderit, quibus, nauigio ex omnibus illis partibus conflato refifte-ret. Quod fi non potuerit nauis his particulis in- Mundus ftruda fortuito nafei, aut à fe talisexiftere, liceto- i״iî“ if riginemillius nefcias,quomödoipfum mare,quod d'Ê־t• adeò vaftum eft, quod pifces longé plures, quá na-uis particulas compleóHtur,quomodoaër,qui na-uigiúambit,quomodo terra,quçfuftinetoceanum;
quomodo cali, qui terram, aquor, & acrem com-pleétuntur, denique quomodo ingeqs iftud totius mundìnanigium,in quo finguli non fine quotidia-nis tum animi, tum corporis periculis nauigamus fine cuiufdam opificis induftriaperfici potuit?
At fortèdices te nullas inmundo partes afpice-re, ficut innaui, qua mundum fabricatum fuiffe conuincant. Igiturpartiumcommoueris multitu-dine;quid fi tibi nauem protulero, quam humana fedulitas trochleis,ac funibus tradoriis tam perfe-¿té inftruxir, vt quod in alus vix trecenti poterant remiges, núc vnus homo, nec admodum robuftus remoneat, idqUe tam pari aitu, tam aqualiconni-xtl,vt totidem putes brachia cdnfpirare, vt Calca-gnin. dere nauali norat.Quid fi neque vllus videa-tur,qui nauim regat, licet optime fulcet aquor, & ab oriente in occidentem, & è contra progredi vi-deatur.in qua nulla îràa,nulli remi,funes,nulla ve-la,antenna nullæ, nullus chenifcus, in quo anch¿-ræ fufpendantur; nulla anchora.nequidemfacta• an propterea nauem iftam redore carere dices’ nunquid potius eum concludes admirabilem, qui nauem tanta fubtilitate gubernat, vtnerao id oed-lis deprehendere valear.

/
o