Quæft. & Comment, in Genefim. 116
vel immediate,quodabfurdum eft ; vndeconflat hominum generationes ab ?terno effe non potuti-fe, & prima ab alio fuiffe neceffariò, quàmabho-mine ; cura autem iftud aliud organorum difpöfi-tionem.totàmque ordinationemanaromicaro tam admirabilem facere debuerit, non poteft èffe nifi filmina intelligentia, nempe Deus.
Huc ferè recurrit illarario metaphyfica; ornne ,Ilio modo ens a״t cftfa¿h1mjautnon eftfailum,fed non pol-״phy«'è funt omnia entia elfe fada, igitur neceffarinm eft proponi- aliquod ens non effe faillira. Maior clarilhma eft. tur.	Minorantem fàcilèprobaturjomiie faitum ab alio
failumeft, veligiturid faciens etiam faitum cft, vel non ; fi non cft failum , habemus intentum, nempe illud elfefty? ; fi failum eft, ab alio failum eft, quapropter vlterius quæro, vel iftud ab alio fa-ftiim eft,&ficdeihceps,veldeueniemusad ens in-creatum,nifi circulum,feu procedura ih infinitum admittere velis, qui omnino impoffibiliseft, nec enim illo progreflu conceffo aliquid in rerum na-rura daretur, quia progreffus ille admittit infini-tum, quod nunquam permanimi poteft, quod tarne
pertranfiri, feu exhauriri,&abfumi debuit, vtiam in rerum natura effeitura aliquem percipiamus, fi
progreifum in infinitumfentel concedamus. De-inde aliqua caufa incipere debuit, vteffeélus, quos videmus, producerentur,alioquifinunquam in-coepit, dubio procul, nihil erit,nam quomodo da-bitur effcitus, 'fi nulla caufa incipiat agere? Quod ¿eque neceflanum eft, fiue caute per fe, fiueper accidens tantùm fiibordinatæ fint.
FacelTant ergo deteftandi Athei, atque ferio co-gitentomnino neceffarium elfe, v t ad aliquod pri-mumdeueniamus, quod fitindependens,quodque femper Fuerit: alioquin fi non feinper fuifl’et,poffi-bile erat,vt effet, igitur cùm failuin eft, vel à fe,vel à nihilo,vel ab alio faillira eft; non eftfailum à ni -hilo, quiavPfex nihilo nihil fit, ita nec à ñihrlo fit aliquid: nec failumeftab alio, fte detur proccflus in infinitum impertranfibile,nec faiturn eft à fe ip-fo, cùm nihil feipfum faciat, fienimfeipfum face-ceret,effet,&non effet ;effet quidem,quatenus fa-ceret,non efTet.quatenus fieret.Que rationes,quia acutiores funt, & difficiliores, quAm vt à fluitis A theis ritè perpendantur, ad faciliores redeo ; 10-quanturergofcientiæ fequentes, & Deum effe fa-teantur.
RATIO XXVIII.
Sumitur ex Geographia} & Hydrograpkia,
M Vita hic ab omnibus conceduntur, exqui-bus necelfariò fequitur aliquod agens ad-mittendum effe,quod totius natura vim longè fu-peret, inter quæ non vltimum locum obtinet, quodiuxta teium creatarum naturalem ordinem, atque naturam elementorum ex ïjsquædamfub-fidere, alia fuperferri debeant : vnde philofophi
fuo calculo comprobarunt tertam, vt pote omniú grauiflìmam : aquis fubiici debete, hinc aqua totú orbem terrenum noftris oculis auferret.iuxta id de antiquo chao decantatum , omnia-f ortus erant, nifi quisaquam alio modo difpofuiflet. Dcindecon-flat hunc orbem à fiiafiiperficie aquas illas remo-uerenon potuilfe;Tertiò necefl'arium fuir, vtquis eas à terra fegregarit, vt arida fieret, & hominibus commodam habitationem præberet. At nullum viuens corporeum huiufcemodi feparationem ef-ficcre potuit, nullum enim erat,c1ìm rota terra ab aquis circundarerur, igiru r ad aliquod viuens (piri-tuale deueniendum cft, quod opus tam arduum perfecerit,quod Deum Opt.Max.appcllamus.
Probatur vero terram ex natura fua totam aquis operiri debere, & rcuera opertam iri, nifi natura-tum omnium Dominus alio modo difpofi1ifTer,aut difpofiturus fit, idque ex eo quod multæ partes terræ iam aquis concludi videantur, quæ antea pa-tebant, & ex eo quod montium altitudines humi-liorcs efficiantur, terra vero plana,atque valles af-Cendant,donec ipfa terra montibus, atque vallibus carear, & perfidie rotunda fit, eámque iterum aquavcluti infamia fus pannis inuoluat.
1*b,	Itaque flumina quotidie montium radicescor-
rodere, & ingentia præcipitia facere,ficque terram pau latini alluuioneconfumere quis nefcit?quod& bearusI0bc.i4.vcrf. 19. tcftatum reliquit. Hinc fit, vt magnæ tuinæ Labina vicos integros in flu-
mina précipites agant.‘ Quid fi pluiiias aquas fpe- Ru¡nij1ai demus ? quas montium fuperficies altiffimas ad b!næ. imadeducunt,licet illud nó ita percipias inmonti-bus lapidofis fuá duritie meliùs refi (lentibus. Inde veto nt.vt antiqua ædificia in montibus fita minus diuturna fint, quorum nempe fundamenta, paula-tim deteguntur,quapropter notant aliqui Capito-lij Romani fundamenta modo tota fupra terram extare, licet olim alté fub terram defcenderent.
Quod incolæ montani confirmant ex eo, quod No״ montes, à quibus olim impediebantur, ne arcem, Capitolio, vel turrim in vlteriori monte fitamafpicetent.iam facile confpiciant, monte poli annos plurimos in-terraedios depreffo.
Contrarium vero in planis, atque campeftribus accidir, quæ quotidie magis eleuantur ; aquæ enim terram fecum è montibus aduehentes, eam in pia-11is,atquedecliuioribus locis deponunt, adeouras-dificiaplurima in planis conftruda iam pené rota a?cus tria-fepeliantur,vt patet in arcu triumphali Septimi ad phalis Sep. Capitoli]radices fiti,quiferètotusobruicur:hinc eimi. fit,vtiaminPantheonadefcendatur,inquemmul- p״״heon. tis gradibus olim afcendebatur, Luculento vero te-(limonio cosmentarij, & architeili ea comprobar, quando in planis fundamenta ædificiorum exea-uant.in quibus primòterra,quam motam appel-
lant, vfque ad io, 20, aut triginta,vel plures pedes, lignis, ferramétisjruderibusjnumifmatis.fepultu-ris,& alijsid genus permixtareperitur: quam terra nunquam mota, folida, atque compaila fequitur, Tene fer-hanc Galli terre ferme, illam terre remuee voci- me.&rs-tant.
Quod ab aquis pluuialibus, atque fluuialibus peradum eft, quas multam terram è montibus in planitiem adduxerunt : vnde non funt eadem eam■ potum fuperficies, quæ fuerunt olim ,hinc agri quondam