tifices Op• tica egeat. Pittura Ægyptio- rum. Lufcij ro-Satio. Zaleuci lex aduerfus adulteros. Tobiae j. -Plinius. Auguft. Optica oftédit cos׳ lura elfc patriam oòftram. 1^1 Caput primum. Verficulus I. gunt, dum fcaporum cura bafibus,fuperiorumor-dinum cum inferioribus, proíetturarum,& inter-colunimorúm fymmetriam non obferuant, fine qua priores plerumque fefe ridiculos oftendunt, dum hominis Iqngiflimè à nobis diftantis pilos ita depingunt, yt ipfa oculorum cilia,& capillos nu-merare poffis, & fagum,ac platanum ex fronde difcernas ; fine qua nihil domi, foris nihil effe po-teff, quod placeat: fine qua,quid obfecro caftro-rum metatores,exploratores in fpeculis,excubito-res in vigiliis ; in pofcendis tcilèris circitores præ-ftare valent ? Quam velut Aftronomiæ viam Ory-ge piño Ægyptij indicarunt; 'quam ita ad omnia vtilem, &neceflariam effe, vel domi videant La-miæ, atque ipfevno oculo-Polyphemus ; adeout ius ciuileglolîà L. camus*. deiudiciis, cæcis inter-dixerit magiftratum poftulare, & in cStrouerfiam vocatum fuerit, an Metellus vir alioquin infignis facerdotio priuandus effet, cùm amififfet oculos licet religionis ergo,tefteSeneca controuer.i.dum Palladium ex æde Veftæ raperet, quibus fatis oíté-debant eum neque magiftratu, neque facerdotio dignum videri,qui Opticæ vacare non poteft. Sic etiam illum Opticafcientia indignum exiftimarút, qui fcelus aliquod perpetraffet, hinc enim illa Lu-fcij ad populum lata rogatio;vtqui oculum fciés, & volens effodiffet, ipfe vtróque oculo orbaretur; Hinc etiam Zaleucus Locrenfiumlegiflatoraduer-fus adulteros feueriffimumfupplicium edixit vtri-ufqueoculi extrattionem , licetfilio in adulterio deprehenfopermiferitvnicumeuelli, (ibi verò al-terum. Et quidem optimè, nec enim lucis vfura digni funt, qui brutorum inftar pecuinis animas paifionibus fefe permittunt. Omitto feruumillum,cuius oculum eruerat Irri-peraror Adrianus, cuius ira cum deferbuiffet, & feruum rogaret, quidnam fibi pro eruto oculo re-pendi vellet,fuum oculum fibireddit־efpondit,cu-ius iaiäuram nullum munus aequare pipfiit ; oculis liquidem ablatis præftahtiifimam illam Opticam amittimus,quacumTobias deftitutus effet, dice-bar. Qualegaudium mihi eritriti in tenebris fedeo, ßr lumen tuli non video¡ Lucis enim vfuvitadíftingui-tura morte,inquit Plinius 1.11.ca.j7.Ideóquenon immeritò Marcellus Syracufas euerfurus ante ci-uium fanguinem fuas vrbi lachrymas impendit,te-ile Aug.i.de ciuit.ca. 6. quod Opticam Archime-deam periiffe videret. Vt vero propius remnoftram aggtediamur,fa-cilè quis animaduertet effe aliquid praeter afpe&a-bilia,quod nos ad fe rapiat ; etenim mundum hunc elementaretp non effe perpetuum hominum do-micilium ex eo condat, quod fi in cœlum vultum ■ erigimus,totum illud,quod inter coelum,& terram intercedit , inoffenfo obtutu perlufttemus, nec enim hebefeit acies remotiffimorum fyderum in-remallo ; fi verò horizontem verfus oculos inten-dimus,breui terrarum intercapedine acies abrum-pitur, ôc fummumjGeometrae aiunt, fi40millia vifu complettainur , quod accurate difeutiam ad comma 14.cap.1j. Genef fubietta vero humilius loca, fi profundiùs dehifcant, nequidem cónantes videre poffumus. Ex quibus mihi concludendum effe videtur homines non v t terræ,fed vt immenfie alicuius patrias incolas creatos fuiffe , adeout is, qui aenus hominum condidit , defiderium ar-dentiffimum inferuerit, quoad melius domicilimi! afpicerent, & illuc pro viribus tenderent tuxta id: 161 Prondane citmJfeclent animantia cœtera terram. Osbomimfi.blimededit; caltmqitetucri Iuff!t,&eretlos adJyderatollerevultus. Quod & illi infinuaflê videntur, qui per oculos plautus, iurabant, iuxta Plaut, in Menæch. fi voltis per oculos iurare, Arquimorientibus quidem oculos operibant, fedinrogo parefacicbant, idqueQui-ritum ritu,teile Plin.vbifuprà, vt neque ab homi-ne fupremum eos fpettare fas fit, & cœlos non ,offendi nefas. Quocumque verò fpeélemus, nemo eft, qui non fateatur nos etiam longiùs profpettare poffe. Si maius aliquod, quàm (lellarum à terra ipatium concedatur , quapropter videnc|i facultas neque vim vltimam exerir, neque vltimo perficitur a¿tu, Optica ad quem tamen nata eile videtur. At vero pôtentiç mundum cuilibet, vt iam fiepe dittum eft,conueniensobie- alio« no-¿lum allignati deber,quod ei correfpondeat,adeo- f|j'״næU’îfs ut quantum illa, tantumdem illud extedatur.quod hortatui, cùm neque in hocmundo elementari, neq; in eas-lis iftis vifibilibus inueniatur, prorfus concedendu eft,aliud eile ipatiurp.illudque tantum,vt oculica-pacitatem,&totius Optica; amplitudinem exple-repoffit, quodnos cœlum Empyreum lat-iffimam beatorum ciuitatem elledicimus. Neque mihi dixeris idem argumentum pro bel-luarum oculis ex æquo militare, quandoquidem omnia animalia propter hominem fatta funt, & inhomine velut in centro, & breui, pretiofota-men compendio,fingulæ mundi partes, & fpecies, elementa mixta, plantæ animalia concurrunt, & coadunantur,ac fi Deus mundum hunc folùm con-didiffec , vcillumpoftea rnagnæ cuiufdam tabellas inftar in homine velut in annuii obftrigillarepræ-fentarer. Opticapræ reliquisfcientiisjdhabet, vtnosad Tres Opti-altiftimascontemplationes prouehat, namfuotri- cç radij tri-plici radio, diretto, reflexo,atq; refratto triplicem Plic<;m co-nobis cognitionem innuit, qua Deum homines gnlt1o“em» agnofeere poffunt ;direttus liquidem, quo nofter dc0 habe-oculus in obiettum intendit, cognitionem illam mus refe-refert, qua beati præfentem Deum facie ad faciem runt• conternplantur,eùquevident,ficutieft:repercuffo verò radio, quo è fpeculis rerum imagines ad nos reuertuntur, no eft abfimilis illa Dei cognitio, qua per fidem,velut per fpeculum,& in çnigmate illum videmus,atque procul intuemur,iuxta idlobi.c.jó. iob.jc, verf.xy. Omneshominesvident eum, vnufejuifjueir.tue-turfrocul. Denique radius infrattus, quoresquidé cernimus, fed tantum, vbirerum ipeciesper diffi-milia diaphahatranfmiifefunr, & velutdeforma-tæ,nobis illam Gentilium cognitionem repræfen-tat, qua Deum agnouerunt, ftdiftam notionem inultis erroribus vitiarunt. Inimmenfihn abiero, ii quæpiam Optiere mira-bilia patefacere velim,quorum lìngula demonftrét nos altiùs originem duxiffe , &pofthuiufce vitæ curriculum aliquid fupercflè,quo progrediendum fit;enimuero fiue radij Optici,fiue horopterispro-prietates contempletis,fiue in rerum omnium ma- Var‘a nu' gnitudinem,diftanfiam,figuram,fitum,10cu,con- m