Comment. In Nabunt.
quòd faeiat ferulam,qua pueros caftiget: fic nec Deus, quòdhomines creet, quos fcitimpiosfore,quibus alios flagellet. Bafilius. Hate eftcaufa ,vtinquit Bafilius, quare Deus animalia venenata creauit.H^c Na hum verbadicuntur Regi Ninx, & pol-funt iplì ciuitati accómodari. Rex enim li Niniuitx omnes obeorum fcelerain varias, & horribiles Calamitates incide-rune. Iilud eft aduertendum,impiorum maleficium & immanitatem nonfemper manére,fed trafire, quam ob caufam ait; Super quem non tranfiit malitiatua fem-f»erì Hoc iuftos affliftos confolatur intei igere,fluxam effe & caducato impiorum vitam & tyrannidem,illisq; mortuis pof feeofdem viros iuftos ad gaudiu & tran-quillitatem redire. ldintelligens Efaias H* capite decimoquartoloquens de interitu
Nabuchodonoforis, Conquieuit,inquit, &filuitomnis terra: gauifa eft,& exulta-uit. Abietes quoque 1 aerata? funt fuper te, & cedri Libani. Vbi per hasarbores ho-mines fignificantur. Afpicisdiuinum va tem Nahum terminare vaticinationem fuamcalamitatibus venturis in regem Af fyrium,eiusqueciuitatem Niniuemmam t’ametfi Efaias & multi ali j prophet^ poft onera confolenturpopulum moeftfi,&: affliétum, Nahum tamennullam Niniui tis fubdit cófolationemsquia illi idola co lebant, & Mediani minime expeétabant.
OBSERVATIONES EX
Hebraeoin caput Tertium.
CC E ego ad te, dicit do-mìntu exercituum. Pro do mino eft in Hebrxo nomen Dei quatuorlitera-rum, quod Hebraei vocant
ineffabile, aiuntq; lignificare Deum quo dammodo in natura fua. Ac re ipfa ili» ineffabileeft.quoniam eius myfterium non cognofcunt. Eft enim in ilio facro-fanéìxTrinitatis facramentumadumbra wm. Vnde in translatione Chaldaica ita fcribirur *” non quòd iilud lex vegli filentio prxccneric, fed quòd illi at-
eo furore obftinatì errore* eum lafte nutricis fuxerint. Locisenim propèin-finitis myfterium hoc continetur, quorum vnum dnntaxatcitabo.quieft Deu- DeutX teronomij capite (exro, cuiusad literam hxc funt verba: Deus, Deus nofter, Deus vnus eft, Vbi ter nominatur Deus ad diftindionem perfonarum fignifican-dam, & vnus effe dicitur ad vnitatem na turx oftendendam. Ita locum illum ex-planat Auguftinus libro tertio aduerfus Auguft. Maximinum Arrianum, Alexander Sum Alexan. mus Pontifex in epiftola fua prima, Ida- Idacim. citìs Clarus in traftatione contra Vari-mandum , Anfelmus Laudunenfis in Lauda, gloffa interlineari, Gregorius Nyffenus Nyffen. in libro de cognitione Dei aduerfus lu-daeos. ì heodoretus in libro de curatio- Theod. neGrxcarum affe&icnum fecundo, Petrus Galatinus libro fecundo dearcanis Galatin, catholicx veritatis. Praeter hos ita lo-cum illum interpretatur Babbi Simeon Simeon filius lohai in libro,qui infcribitur Zoar,
& Rabbi Menahem in capite fexto Deu- Menali, teronomij. Pro exercituum eftin Delirato tfebaoth,in plurali à nomine , quod lignificar exercitum. Quare reità vulgatus nofterinterpres traduxit: Do-minus exercituum. Pro quo Septuaginta interpretes habent :	TrwroxaàTcef,
hoc eft dominus omnipotens. Signifi-cat edam nome hoc tfaba fortitudinem,
& ornatura,& virturem. Eo vtitur Da- pfal. xj. uid Pfalmo V'gèfimotertio,cùm ait :Do minus virtutum, ipfe eft Rex gloria;, . ProquoHieronymusvertit: Dominus n exercituum, ipfe eft Rex glori». lraque idem eft dóminustlabaoth,& dominus exercituum, & dominus virtutum. Hx autem virtutes non funt ili#, quas mora-les.aut theologales appellamtìs,fed funt fortitudines & exercitus. Per exercittìs autem nonfolùm hominum acies,fed aftrorum,& angelorum fignificantur. Proangelorucopiisvidemus fumi Pfal-mocentefimofecundo Benedicite domi no omnes virtutes eius,miniftri eius, qui faeitis vclunratem eius. Vbi per virtutes Dei,eiusque miniftrosidem fignificatur. Pro ftellarum & calorum oinatu Pfal-mo