202
fatis fuft quod iritervenerit mórs carum Tarn qui erant ty pus Chrifti.
A R t i c u l u s IV.
De autboritate iexttis Hebraici.
DUBITAR! non poteft quin fi ipia fcrip-,turx fiacri otiginalia prout à facris fcripto-ribus live Hebriò lìveGricoaut alio idiomate fiunt edita, «xtarent incorrupta, fumrfiam habere deberent aurhoritatem apud otnnes qui hoc fci-rent; Verùmquia fatiscertuni eftca non extare, aut fi forte aliquod tale ufipiam exter, nullo Eccle-lìx decreto:, nullàqUe alia notitià certo fcitur quod illud vere fi t autographum ; Ideo deau-thoritate textus Hebraici qui Iiunc! extat, dubitilo. eft» .	'
Qiiidani enim fummarri àuthóritatem ei tri-bùunt, vulgatamque editionem latinam facile ipfi poftponunt, ac etiam (quando ab ilio textu dilfidéc) reprehendunt& objiciunt, ut Iure ti ci noftri tcmporis, &pnter illos aliqui Catho-lici.
Alijad aìiud cxtrcinum dedinantes nullam ei textuiauthoritatem tribuunt, nequepro contro-vcrfijs dirimertdis, nequepro fidei dogniatibus confirmandis, eò quod exiftiment ipfutìi effeom-ninodepravatum. Utautemquod verius eft, di-camusi; Sit
Conclusio I.
COdices Hebraici non fiunt penitùs fili-céri & incorrupti : vix enim humanitus fieri poteft, ut in ijs qui frequenter deficribuntuf velimprimuntur, idquetantiàmalis quam à bo-* nis, tamabindoSisquam à doclis, errata non ac-cidant per ficfibarum aut typographoru'm;incu-riam, ignorantiam, vel inadvertentiam; idque prifertim in Hcbraicis, ubi aliqui litteri per-multUm fiunt libi fimiles.	■■ '■* "
Acccdit quod vcrifimile-cft Judios ex invidia vel odio ChriftiansB religionis quidam córrupiffe ad obfcurandam de Chrifti adventu veritatem cjufque gloriam, quemadmodum videri poteft D apud Lórcam lib.i. de locis difiput. 5. &Scrarium in prolegom. cap. 12»
Textus Qui tamencorruptio noti contigit ante Chri-Hebrxui fti, imò nec ante Hicronymi tempora, fied centiim corrup- circiter annis poit ipfum.
tus.	Nam B. Hieronymus in cap. 6. Ifaiae allcgat
Origenem dicentein, quod fi à Judiis fallati effent libri fiacri, numquam Dominus & Apoftoli qui citerà crimina arguunt^n fcribis & Pharifiis; de hoc crimine quod crat maximum reticu.iffént» Et mox, Sin autem dixerint, -poft adventum Domini Salvator.is & pndicationem.Appftolorum libros Hebrios fuiffe falfatos, cachinnum tenere non poterò. Confentitque Auguft. lib. IJ.-de ci-vit. cap. 13.
Neque his obftgt eumdem B.Hieronymumiti cip* 3. ad Galat. agnofcere Judios quidam de textu Hebraico deleviffe : partim quia non omni-no affeveranter hoc agnoftit, fied dubie ac vélut per conceffìonem .-partirti quia commentarios in Ifaiam fcripfit pofterius , poft mortem Icilicet Palili cui commentarium in epiftolam ad Galatas dedicaverat • partim quia licer aliqua loca for-tafle fuerint ab aliquibus particularibusin qui-bufdam eorum libris corrupta, non fuit tdmen ca córruptio generalis, neque quoad libros cor-
Controwrfiarum Lib. 1.
viéìima-A ruptos, neque quoad pcrfonascorrumpentcs, fi- ^«4»* cutpoftea verifimileeft in aliquo Judiorum con- do. vcntu fuiffe tentatum per Maforetas, utvocantj circa an. Domini quingentefimum , quando texui Hebraico puriifta addidertint ; vel etiam per aliós, tempore intermedio quod ab Hicro-nymo fuitufique ad ipfos. Quorum èa fertur fuiffe* diligentia., ut in libris, quos Judii canonicos agnofcunt, nihil maligne addi, dèmi ; vel mutati poffìt, quinftatimdeprehendereturab Hebraicè peritis ; éò quod & verfus, & vocabula, & litteras omnesexatìè numcraverint, ac poftéritatitrans-raiferint.
Non obftat etiam quod idem Hieronymus epi- Tacita fi ftóla i 1. quiintcr Auguftiniepiftdlaseft 89. di-iW. citcap.d.fe biblia vcrtiffc, & ca teftimonia qui à Judiisprite'rmiffa fiunt vel corrupta in medium' proferreutnoftri, ideftj LatinifcirentquidHe-braica vèritas contineret : Per Judios enim in-telligit Aquilani, Symachum , & Theo.dotioneni Judaizantesquifcripturamcx Hebr^o in Gr^cum v?^. tranftulerunt, éàm troncando vel aliter corrompendo Utexejufdemepiftol^cap. 5, &ex pr^fat. in Job poteft in teli igi, etiamfi fontem ipfum He-braiciim non turbaverint.
Sed neque obftat quod Origenes inepiftóla àìHlìafb. Julium Africanum tradat quidam è fiacro textu fuiffe fublata ; Solùm enim volt aliquà exempla-C riafuiffedepravata, ea nimirUm qu£in vulgino-titiam erant ventura, idque ne Principimi v?l judicdm crimina vulgo innotefcerent ; cum alio-quin ea qug fervabantur in abditis, incorrupta mancrent. Vide qii£ diximus hujus tradì, qt;. 1. art. 26. & generaliter obferva quod fi quis ante Hieronymum objiciat Jud^ìs fcripturf facrg faf-fiationcm, non de Communi univerfotum feu qUafi univerforum codieum corrtiptionc i’d accipién-dumfit, fied de aliquorum Jud^orum parficularì fallatione fuorum propriorum codieum;
Conclusio II.
NOn est exiftimandum quod fiacri Codicès Hebrii penitùs fint còrrupti feu depravati» Primo, quiaeditio. noftra vulgata plurimùm conlcntit cum tcxtii Hebi^o etiam prout nunccfti ergo quemadmodum ex aliquibus diffcrentijs ar-gumentamur , aliqiias effe depravationes in Hei br^is cpdicibus ; fic ex magna con veni ernia poffu-mus argumentari eos ex majori parte non effe qorruptos.
S ecundò, quia non eft ratio quare Jud^i malitiosc corrupiffent ea loca que velparum vel nihil faciunt ad ftabiliendum.dogma_dè Chrifto ejufque vel divinitate vel adventu; cum certum fi gentem iliam femper fuiffe ficriptùr^ fiacre ft.11-diofiffimam, adeò ut Philo apud Eufeb. lib., 8. de g pnparat. cap. 2. fcribat quod centies unufqtiifque Jud^orumpotius morietur quarti legi Mofaic^ de-rogabit, ,eam Icilicet immutando vel aliter- corrompendo. Ubi autem multi fiunt propheti^ de Chrifto, non fuerunt an.fi omnia corrumpcre, quianimis evidenter ftiiffet eorum fraus detecìaj atqucita libi ipfis nimium nocu.iffent ; .fied in illis tantum locisubi vel nulla vel exigua effet facienda litterarum commutano, fola fcilicet punétorum fatfta varietate.
Conclusio III.
TExtus Hebrjus bibliorum qui nunc extat, noaeftcanonicus, ncque authoritatis
•	irte-