20$
AkuculusK, Qua authorttas altarum tranflationum. Conclusio I. EDitiokes quinta & fexta non reprehen-duntur àveteribusut infideles & infincerl, imo ìaudanturab Athanafio infynopfi, & abHie-ronymo varijsin locis : fed hi modo non extant, exceptis earum aliquibus fragmentis.
Conclusio IL
PA R a p u k a s I s Clialdaica non tantam habet alithoritatem , quantam editiones He-braici, Grici, & Latini ; eft tamen non partirà utilis.
Prius Prob. partirà quia non eft textusfacer, fc-d'liutrtana quidamexplanatio; partim quia varijs B rito ater.ii anteponiti , in locis mixtas habet nugas & fabulas Judaicas. Oblcrvant tamen linguarum periti, quod in Pcn-tatéùchofit purior-qUaminlibrisalijs,etfinecibi fit omnino pura & incorrupta.
•Prob. Posterius , Ad hoc enim fervit ifta par-aphrafis ut rariores Hebraici textus voces in-telligantur , & obfcuriores fententii difficiliora-que loca tam Latini & Grici verfionum , quam Hebraici fontis explicentur , ut oftendit Frati-cifcus Lticas in priore tradì. qttem de Chaldaica paraphrafiedidit. Et quoniam ipfa magni fit | Ju-diis j valetedam ad eos convinceridos , ubi loca quidam nolunt de Mcffia dici , quinonfolùm chriftiani de ilio ditìa interpretantur, fédetiam ifta C paraphrafis.
ArtiCulus XI. De Siriaca vèr (ione novi tefiamenti.
NO n tanta eft hujus verfionis authoritas, quanta noftri editionis Latini , imo nec quanta Gr^ci text.us;tum quod veteres patres num-quam ipfius meminerint , ne quidem illi qui vel in Syriapyél in yEgyflto fuerunt EpiScopi autpref-byteri ( quod fignum eft falsò à quibufdam exi-ftimari S.Marcum ejus effe authorem ; ) tum quod errata non parva corft'ineat. Nihilominus tamen varias habet utilitates ; Unam communem, quòd editionem noftram vulgaràm in multis confirmet ac illuftret ( id quod verfionum collatio fiicerc Soler : ) Alteram particularem , quam refert Bellarmin.l. 2. de verbo Dei c. 4. quod cum in litulis ac fetìionibus capitum mentio fiat jeju-niorum , venerationis crucis,precum prò defun-disjVigiliarum, memorii fandorum, aliarumque ejulmodi rerum quas hiretici noftri deteftàntur, eoscondemnathic verfio , ritufqueEcclefufta-bilit.	1
A R T I c U L u s XII. De authore vulgati editionis Latini. DE Illa editione vulgata fermo eft , qui nunc in omniummanibus verfatur, & tum à Coneil. Trid. tum ab alijs paffìm appellatiti-Edi-TIO VULGATA.	g
Nani ante tempora B.LIieronymi , cuminnu-merabiles eflent Latini verfiones , erattamen una còmmunior,qui tum vetus,tum vulgata dicebatur, utpatetexHieron. in cap.49. Ifaii , Se ex Greg. in. epiftola prifatoria ad libros Moral. ad Lean-drumcap.y, de qua ptitatur loqui Aug.l.2.dedo-tftrina Chriftiana c. 1 5. fic dicens,»» ipfis interpreta-Terfio tiombus Itala citerispriferatur, Nam efi verborum nofira tenacior cum perfricuitate fiententii. vet.tefi. eurà S.Hieronymus Suam ex HebnoLà-eft ex S. tinam verfionem abfoìvit , vetus illa aliquamdia Hieron. quidemretentaeft fimul cumnova per B.Hièro-
Contro<ver(ÌMm Lìber A
A nymum fafla j fed fic ut nova pluris fierct, tan-demque fola retineretur velut Hebrio fonti pu-rìus fideli ufqtié refponderts.Unde Gregorius didìo cap. y. ait,fe novam tranflationem differere,^c ni-hilominus nave novam nuneveterem per tefiimonia affamerei & Sedem Apoftolicam utraqueuti. Et 1. 2o.Moral.cap.24. Quia bit nova tranfiatio ex He-brionobìs Arabicoque eloquio cuntla verins trans-fadiffeperhibetur , credendum efi qutdqutd in ea dicitar.
Sanólus quoque Aug Li8. decivit c.43. Scriptum reliquit verfionem Hieronymi exHebno in Latinu,ipforum Jud^orum conftlfiórie effe verace.
Et Ifidorus 1. 6. origin. c. j. aitquod illame-, cumfit & verborum tena-cior,&perfyicuitate fententii clarior. Quibus •fimi-lia repetit 1. i .de offieijs c. 12.eumque fequitur Ra-banus Maurus 1.2. deinftit. cleric. c. 74. Gite-rum, qua: S.Gregorij tempore dicebatur nova fi ve tranfiatio five editto ; totficulorum exinde ufu fadìa eft vetus & vulgata.
Author igitur hujus vulgati rioftri editionis Latini quoad vetus teftamentum, eftS.Hierony-mus , qui illud fer'e \ totumexHebrioimmediate tranftulit inLatinum. Ipfe enim in fi. 1. de fcriptór. Ecclef. ait.fe vetus teftamentum juxta Hebràicam veritatem tranftulifle ; quod & ex pri-fationibus qui ipfis veteristeftamenti libris preponi folent, clarum eft : Necullusalias produci poteft, cui vulgata noftra verfio jureafcribatiir. Imo dura in B.Hietonymi commentarijs ad pro-phetas tam Minofes quam Majores ponuntur dui diverfi interpretationesLatini, unaexHebrio, altera ex 70. illa qui ex Hebrio eft,eft eadem cum ea quam habemils in noftris biblijs.
Deinde, quicumque S.Hieronymus prifat. in Paralip. dicit in editione Latina defuiffe ex Gricis codicibus,ac SeexHebrio reftituiffe, eaomniare-periuntur in noftra vulgata editione : eft ergo noftra editio ex B.Hieronymo.
Si dicas, Hieronymum pr^fat.in Paralip. Job,& Pfalterium , monere quod editionem Suam obelis & afteriScisdiftinxerit : Cum igitur hic fignade-fint in noftra editione , fequi videtuream non effe B. Hieronymi.
Refp. Neg. Confeq. Primo , quia facile fuit ifta figna excidere five fcribarum incuria , five ali-ter. Secundò, quia Hieronymus (ut ex ejus epift. 89. cap.6. patet)obelifcos & afterifeos tantum fui verdoni ex Grico pofuit, noftra autem eft ex He-brgo.
Quoad novum autem teftamentum , ignoratur quis fit ejus author ; Probabile tamen eft eam quam habemus tranflationem , temporibus Apo-ftolorum effe faétam, & ab ipfis Apoftolis vifam ac probatam , quam deinde à mendis qui vel per imprudentiam irrepferant, vel abaliquibusincerta erantauthoritate Damali pape emendavitHieronymus. Tu ( inquit pr^fat. in Evangelia ad Da-mafum ) quifiummuc facerdos és,fierijubes. Et in fi. I.de fcriptoribus Ecclefiafticis de feipfo fcribit, Novum teftamentum Cuci fideireddtdt,vetus jux-ta Hebraicamtranftuli.	n
Sunt tamen aliqug veteris tefìamenti partes tffos quas ex prgdifìa B. Hieronymi tranflatione non habemus , cum ipfe eas non verterit ex Hebr^o. non fd? Sunt j liber Sapienti^, Ecclefiafìici, Macha- berma bgorum,Baruch, cumadjuntìa Jeremig epiftola, ex sfì. appendicul^ libri Hefter, quedam ex cap.j.Danie- Hiertn.