Parili. ' drt.V. 19 quod fcrveturordo inrebus, non eftfupervacAneum A runt ljber® voluntatis duo fint- qu® humanam etiam voluntate Dei alias caufas quarere : ejfét tamen fupervacaneum fi alta caufa quarerentur ut prime (fi non dependentes d divina, valuntate, Si vero Deus ideo operatur quia voluntas operatur & non contra : ergo voluntas eft prima caufa , quia eft prior Deo , eft- enim caufa cur Deus operetur, & confequenter Deus’depen-det à (uà creatura. Nec fatis efì dicere quod Deus pendeat ab seterna fua inftitutione & vo-luntate, non autem à voluntate creata , co quod libere ita condiderit libertatem ut cum ea taliter operetur. Hoc eft enim quod qusritur : anDeus ita voluntatem inftituerit ut ipfe opera-retur , quia ipfa vult operari, quod nos negamus B conformiterD.Thom.& veritati,&pietati. Quis enim piusdumboni aliquidegir , audeat dicere, quia ego volui confiteri, communicare , dare eleèmofynam, vifitare infirmos ; ideo Deus voluit etiam ut ifta facerem, non autem quia voluit, ideo feci ? An non dicet potius , mifericordia ejus prevenir me? Ut ifta facerem ipfe voluit,& quia voluit ego feci ? Prius, inquit Deus apud Aug. traft.72.in jonn.Ego fatto,deinde (fiipfe faciet,quia facio utfactat. Preterea fi Deus ideo operatur quia voluntas operatur ergo non bene dicit Apoft. Rom.$>. Non eft volentis ncque currentis,fed mi ferenti! Deiffcd dicere debuit:Non eft Dei miferen-tis & adjuvcntisjfed hominis volentis & currentis; C cum enim homo volct, tunc Deus miferebitur & volenti cooperabituri& tamen ita dixit Apoft.Nó eftvolentis neque currentis, uttefte Aug. Ench. c.3 2.nó poflìt viciffìm dici,non eft miferentis Dei, fedhominis volentis & currentis. Pretereà fi ideo operatur Deus quia voluntas operatur,& non contra: quotnodonon priores fibi partes veDdicat homo in bono opere , contradicitque AugJ.j3.de civit.Dei c. t .dicenti quod ad malum hominisprior eft voluntas e just ad bonum vero ejus prior eft velun-tas creatori!ejui, five ut eam facerei qua nullaerat, fave ut reficiat qua lapfa penerai. Quomodo in eo quod eft amborum non priorem fe facit, pòfterio-rem Deum quod in Pelagio reprehendit Aug. 1. D de predeft. SS. c. 2. Certe opinio ifta manifeftè contrariaeft propugnatori grati® Auguftino, qui voluntatem noftram grati® Chrifti femper ita poftponit utgratiaprior, voluntaspofterior operetur. Promifit enim ait lib. de predeftin. San-ftorum cap. io. quod ipfe fatturai fuerat non quod homtnes : quia etfì faciunt homines bona qua pertinent adcolendurn Deum ipfe faeit ut tiltfaciant qua pracipit, non illi faciunt ut ipfe faciat quaprorni-fit. Quid aliudhicclamat quam Deum effe caufam cur hominesfaciant ideoque(ut fup. dixit Jprius facere ? Avertat ergo Deus hanc amentiam ( ver-bisutor Aug. lib. 2. contra duas epifìolàs Peiag. cap.p.Jar tndonis ejus nosprioresfaciamus, pofte- £ narew ipfum ,quomam mifericordia ejus praveniet me,&. ut dicit can. ult. Arauf. con. in omni opere bono nos non incipimus, quod etiam fup. ofìendi-mus. Igitur non quia homo operatur,ideo Deus operatur,fed contra: alioquin enim fidelis reftè dicereturob hoedevotus fuiffe quia voluit : quod S-Profpercondemnat in epiftola ad S.Aug.fcriptà : & nos inciperemus, effemusque caufa cur Deus operaretur nobifeum , quod eft manifeftè con-tra Aug.;fxpi^m^ clamantem quod Deus facit ut faciamus. Deinde fi Deus ideo operatur quia homo operatur, ergo cuminhis .quitempus accepc- operentur faljuremDei fcilicet grafia & hominis obcdicntia, prior erit obedientia quam grafia ut initium falutis ex eo qui falvatur, non ex'eo cre-dendum fit ftare qui falvat ; & voluntas hominis divina grati® (ibi parietopem, non grafia libi hu-manam fubjiciet voluntatem. Quod pérverfiflìmu effe revelante Dei mifericordia & Sanfto A uguftf-no incruente noviffe fé fateturS. Profper in dièta epiftola. Dicendum eft ergo quod in omni opere bonoDeus incipit éftq uc caufa vera & proprie diftacurnos faciamus : Et quia ille operatur.ideo Detos'eft nos operamur,fednon contra. Imo in omni effe- caufa (Su reali putamus veruni effe quod Deus fit caufa cur cur caufa fequndaproducat efteftum, adco ut fi ereatu-qusratur quare tu difputas , quare ille currit ; raope-quam vis appofitè refpondeas quia ego volo,& ille retar, vult loquendo de causa proximà;reftè tamen etiam dixeris, quia Deus vult, loquendo de causa primà & originali. Ipfe enim eft prima & originalis caufa omnium. Unde B.Thom.l.3.contra Gcnt. cap.97. Cum,inepàt,quaritur propter quid de aliquo effetti naturali pofiumus reddere rationem ex ali-qua proxtma caufa : dum tamen ficut in primam caufam reducamus omnia in voluntatem divinar» : ficut fi quaratur quare lignum eft calefacìum ad prafentiam ignis l Dicitur quod calefattio eft naturali! alìio igni! : hoc autem , quia calor eft prò-prium accidens ejus : hoc autem confequitur propria™ formam ejus ; & fic inde, quòufque perve-niatur ad divinar» voluntatem. Vndefi quii refendei quarenti quare lignum calefattum eft, quia Deus voluit : convententer quidem refpondet, fiintendit reducere quaftionem in phmam caufam , inconve-ttienter vero fi intendit omnes aliai excludere caufiu-, Sed difficultas eft an hinc fimiliter fequatur voluntatem hominis ideo mala operari quia Deu$ vult. Verùm extra controverfiam eft hoc dici non poffe. Qmnis enim rei Deus eft caufa cur fiat eam-que facit , fed peccati nec eftcaufacurfiat, nec faeit. Necmirum, cum peccatum non fit resali-qua, fed rei conjuntìa deformitas. Abfit ergo ut de peccato dicamus Deum velie ut -fiat , aut effe caufam cur fiat. Peccatum enim non eft de genere rerum vel aftuum , dequibusfeum Deum habeant caufam ) dicendum éft Deum effe caufam primam & originalem cur fiant. An vero Deps fit etjam caufa atìus peccato fubftrati, pofteà vjde-s bitur ubi docebimus quod fic. Arci tutu s V. /"A Uarta ratio. Si Deus non influir in caufarfi fed folum in effe dura : ergo funt duo prima principia. Confeq. probgtur quia adhuncaólum individuum , volo'audirefacrum, caufa feconda atquè primo concurrit ac Deus. Néc fatis eft di- Ex coricete quod fojus Deus fit caufa prima dignitate& curfu in caufalitate eà qua c®teris caufis dedit virtutem folum illis inhserentcm : quamvis enim indèrefte fequa- effetti tur Deumefle caufam primam qu® caufasfecun- jequitur das creavit,& virtutes indidit, ex alio tamen ca- effe duo pite fequitur quod hujus individui aflusquijam prima fit cum ante non fieret ®què prima principia princi-funtDeus & creatura: Nam virtutem iilamin-jpM. h®rentem habebat creatura etiam tunc quando quiefeebat, fed preter eam Deus nihil jam ei tri— buit quod ante non tribuebat, ergo quod hunc àiftum,hoc tempore , hoc loco faciat eft ®què caufa prima ac Deus , quia fimul natura & tempore.concurrit ad illuni. Con'firmatur, quia B 4 fi