Dominica muocauit.	io 3
do quantum ad peccati aftum. Nam per aflum peccati anima incidit obligationem ad p^nam asternam, fecun-Differe” dum ordinationem diuinam, qua flati» reat tutum qUod mortale peccatu mor-macula, te aeterna puniri debet, fecundum il-* « lud Etich. 18. Animaqux peccauerit, ipfa morietur. Et Iacob. i.Peccatum cum confummatum fuerit, generat, mortem,ad Roma. fexto.Stipendia pec cjiti mors, vt fupra allegatum efl Haec obligatio facit animam debitricem p£ nx xternx,dicitur reatus. Et quia hgc ’ ordinatio efl ex diuina voluntate fic peccatum vindiftx , dicitur offenfa Dei, quia per ipfum Deus quali iratus vel offenfusprouocatur ad vindictam. Et quia animx difqonueniens,h^c eius ordinatio ad poenam dicitur macula, vt declarat Scotus diftinftio. 14. libr. 4.-queft.i.
Et quia anima poft peccatum , flue peccati aftum tam exteriorem, quam interiorem adhuc manet debitrix p§-nx , donec Deus remittit p^nam , & hxcremiffio regulariter fit per poenitentiam, vt dicit Magiftér diftinftio. 18. quarti capitu. vltimo. Ideò fic loquendo de peccato, peccatum manet vfque ad gratiae infufionem qua debitum huiufmodiremittitur,quia vfque tunc quis dicitur peccator, etiam licet aftu nihil agat opere, aut voluntate. Et hoc modo non loquimur de peccato cum probauimus à peccato ceffare oportere prius ,quam agatur p^niten-tia, quia non nifi in p^nitentia peccatum tollitur quant um ad reatum.
Secundo modo loquimur de peccato quantum ad aftum illum commif-fum, vel obmiffum, quo anima obliga tur pgnx xternx, manetque obligata etiam tranfeunte aftu . Et hic aftu s eft duplex, fcilicet interior elicitus à voluntate , & interior, vel exterior ab eadem mediante elicito imperatus. Aftus elicitus efl aftus immanens voluntati fcilicet velle, aut nolle . Sed a Sus imperatus eft actus, quem volun tas vult fieri in potentia cogitiua,mo-«iua, vel operis executiua. Ecadysim
peratus nunquam eft meritori us, vel demeritorius, vitiofus, vel virtuofus, nifi quatenus dependet ab interiori eli cito, vt probari pollet ex virtutis diffinitione, fecundo. Ethico. Hinc domi- x nusait. Matth. decimo quinto. Non quod intrat in os, coinquinat hominem, fed qux de corde exeunt, ea coinquinant hominem. Cor pro voluntate ponitur, qux eft principalis inter animx potentias, ficut cor membrorum principale. Et ideò aftus,vel opiis exterius tamdiu manet peccatum, quamdiu imperatur, fine dependet ab aftu interiori voluntatis vitiofo,quo ceffante , ceffat opus imperatum effe peccatum etiamfi opus non ceflàt.Vn-de idem opus exterius poteft primo effe peccatum, & poftea effe non peccatum , immo virttiolum propter mutationem voluntatis quoad aftum elicitum. Vt fiquisex defperatione fe de alta rupe praecipitaret, cafus ille primo eflet peccatum , etfi in medio praecipitii conuerfus duceretur poenitentia, & nollet prxcipitium, quamuis re uocarefenon poffet, poftquam éffet nolitum, iam defineret effe peccatum. Et ii acceptaret poenam praecipitii iam faftam fibi neceffariam, tanquam fatis faftoriam pro peccato propter Deum, iam inciperet cafus praecipitii effe me ritorius. Hxc latius declarantur per doftores in variis paflibus. Ex illo fe-quitur quod tunc ceffat quis à peccato operis j cum ceffat à vitiofa voluptate mentis.
Sed pro clariori diftorum intelligen tia adiiciendum quod duplices funt a-ftus exteriores à voluntate procedentes ( Siquidem de fimpliciter inuolun-tariis nihil ad propofitum,quia tales fe eundum philofophum. tertio Ethico. & Auguftinum de vera religione neque laudabiles funt, nec vituperabiles nec virtuofi, nec vitiofi. Vnde Eafcha-fio iudici dixit beata Lucia Si mein-uitam feceris corrumpi, caftitas mihi duplicabitur ad coronam. Secus de in uoluntariis non fimpliciter,fed ex con ditione ) Adys itaque voluntarii exte G 4 riores