EXPOSITIONS
G niret forma feriti accipiens,non effet mediator d$i 8¿ hominum,Quiaipfa trinitas vnus deus eft, ea« demintrib^patre & filio 8¿ fpiritufantto deitatis aeternitate Si aequahtate collante. Sicitacj vnicus filius dei mediator dei Si hominum fattus eft,cum verbù dei deus apud deum, 8¿ maíeftatem fuá vf<p ad humana depofuit, Si humilitatem humana vfcp ad diuina fubuexit,vt mediator eflet inter deum 8i Pfal 44, homines,homo per deum vltra homines tlpfecft cnim fpeciofus forma prae filijs hominum, & vn# ¿lus oleo exultation« prae participibus fuis. Sana« tifunt ergo ab impietate fuperbiae,vt reconciliará» tur deo,quicunque homines humilitatem Chrifti, & per reuelationem antequam fieret, 8i poll Euá« geliumpoftcaquam fatta eft, credendo dilexeriit, diligendo imitati funt.Scdhaecíuílitiafidei,quia non pro merito data eft hominibus,fed pro mil eri* cordia& gratia dei, non eratpopularis antequam dominus homo inter homines nafceretur. Semen autem,cui promiflum eft, populum fignificat: non ilio s pauciflimos,qui reuelationibus ea futura cer« nentes,quanuis per eandem fi'dem falui fterent,po pulum tamen faluum facere non poterant.Qui po H pulusfane,fipcrtotumorbem confideretur,nam de toto orbe ecclefiam Hierufalem coeleftem con« gregat,pauci funt, quia via anguila paucorum eft: in vnum tamen congregati, quotquot exiftere po« tuerunt, antequam Euangclium praedicabatur : Si quotquot exiftere potuerunt, ex quo Euangelium praedicatur : 8¿ quotquotpoterunt vfque in fincm feculiperomnesgentes,adiundislibi etiamillis, quanuis pauciflimis, qui ex fide domini fidei pro« phetica ante ambos aduétus eius falutem gratiae perceperunt: implent fandorum beatiffimum ciui tatis Íempiterne ftatum. Superbenti ergo populo lex pofita eft vt quando gratiam charlareis nifi hu« miliatus accipere non poffet, 8i fine hac gratia nul* lo modo praecepta legis impleret,tráfgreflione hu miliaretur vt quaererct gratiam,necfe luis mentis faluum fieri,quod fuperbum eft, opinareturt vt ef» fet non in fuá poteftate 8C viribus iuftus, fed in ma numediatorfs fuftificantis impium.Perangelos autem miniftrata eft omnis difpenfatio veterís te« (lamenti,agente in eis fpirftufando, 8i ipfo verbo veritatis,nondum incarnato : fed nitnquam ab ali* qua veridica adminiftration e recedente. Quia per I angclosdifpofitaeftipfadifpéfatio legis, cum ali« quando fuam, acquando dei perfonam, ficut Pro« phetarumetiam Moyfes, agerent, peri# illam le« gem morbos oftendentem,non auferentem etiam preuaricationis crimine cótritaeft fuperbia.Diipo fitti eli per angelos,fed in manti mediatoris,vt ipre liberaret à peccatis,iam per tranfgreffioné legis co ados confíteri opus libi effe gratiam Si mifericor« diam dominùvt fibi peccata dimitterentur,8t in no ua vita per eum, qui pro fe fanguinem fudiffetre« conciliarétur deo. In iftis enim erat per tranfgref« fionemlegis confringendafuperbia, quigloriàtes de patre Abraham,quali naturalem fe iadabit ha bere iuftitiam,& merita fua in circuncifione,caetc« ris gentibus tanto perniciofius-quanto arrogátíus prasferebant,Gentes auté faciliime etiamfine hu« iufmodi legis tranfgreffione humillaren tur. Ho« mines enim nulla ex parentibus originem iuftitiae fe trahere preuidentes,fimirlachrorum etià feruos inuenit Euangélica gratia. N on cnim,ficut iftis di cipoterat,nonfuifleillamiuilitiam parentum co« rum in colendis idolis,quam effe arbitrabanturrita etiam Iudaeis dici poterai fa’fam fuiffe iuftitiam Matt. 5«, patris Abraham.Itaqueillis dicit, Facite ergo fru dum dignum poenitenti^.K ne dixeritis vobis, pa trem habemus Abrahanvpotens eli enim deus de
EPISTOLA AD GALATAS
lapidibus iftis fufeitare filios Abraham. Iftis autè K dicif,Propterqd memores cftote,quia vos aliqu& Ephcf, do gentes eratis in carne, qui dicimini preputiu,ab ea q dicitar circuncifio in carne manufada,qui era« tis ilio tempore fine Chrifto,alienati à focietate IG raèl,& peregrinitcftamentoru, 8i promiffionisfpé non habentes,& fine deo in hoc mudo . Deniqs ìllic infidelcs de oliua fua fradicie autem fidcles deo« leaftro in oliuam illorum infetti effe monftràtur. Illorum ergo erat de legis tranfgreffione cótcréda fuperbia,Sicut ad Romanos cuna fcripturaru ver» bis peccata eorum exaggetaffet. Scitisaiit,inquit, Roma.3. quoniam quaecunquelex dicit, his qui in lege lunt loquitur.vtomnc os obllruatur.& reus fiat omnis mundus deo.Iudaei fcilicet de tranfgreffione legis, & gentes de impietate fine lege, Vnde Si iteriiait, Conclufit criideus omnia in incredulitatem, vt o« Ronu.lt Minibus mifereatur.Hoc Si nunc dicit,refrieds ipfà queflionéiLex ergo aduerfus promiffa dei? Abfit. Si crii data effetlex quaepoffet vinificare, omnino ex lege effet iuftitia : fed conclufit fcriptura omnia fub peccato,vt promiffio ex fide Iefu Chrifti dare« tur credcntibus.Nó ergo Iex data eli vt peccatimi auferret,fed vtfub peccato omnia códuderet.Lex L» enimoftendebatpeccatum effe,quod fili per cófue* tudinem caecati,poffent putarciuilitia:vt hoc mo< do humiliati,cognofcerent non in fua manu effe fa lutem fuà,fed in manu mediatori». Maxime quip« pehumilitas reuocat,vnde nos deiecit fuperbia. Etipfa humilitas eli accomodata pcrcipiendae gra tiae Chrifti, qui fingulare humilitatis exemplii eft. Ne quifquam hic tam imperite dixerit, Cur ergo non profuit Iudaeis,quod per angeloslegem mini« ilr àtes,in manu mediatoris difpofiti funt? Profuit enim quantum dici non potell. Qui enim genti« ecclefiae véditarumrerumfuarum preda ad pedes Apoftolorum pofuerùt, quod tot miliahominum tam repente fecerunt? N ec turbe infidelium confi* deràdae funt:omnis enim area multis partibus am< plioremhabetpalcam,quàm frumétum. Vnde e« tiamilla eiufdem Apoftoliverba ad Romanos,ni fidefanttifìcationeludaeorum. Quid ergolNun« Ìuid repulitdeus plebemfuam? Abfif.nam 8i ego fraèlita fum ex femine Abrahamdetribu Benia« min.Non repulit deus plebem fuam quam praefei« uit.Cum autemlaudarci prae caeteris ccclefijs gè« tium ecclefiam Theffalonicenfium,fimiles cos la« M ttos ecclefifs Iud^ae,quia multa à cótribulibus fuis prò fide paffi crat,quomodo 8i ¿Ili à Iudaeis. Bine eft Si illud quod pauloantc commemoraui,quod ait ad Romanos, Si enim fpiritalibus cord cómu« Rom. IJ. nicauerdt gétes,debent& in carnalibusminiftrare eis.Deipfis ergo Iudaeis etiam confequentcr dicit, Prius autem quàm veniret fides,fub lege cuftodie bamur,conclufi in eam fidem,quae pollea reuclata eft. Vt enim tam propè inuenirétur, etiam de prò« ximo ad deum venditis fuis rebus accedcrét, quod dominus eis praecepit qui vcllent effe perfetti, le« geipfa fattum eli,fub qua cuftodicbanturxonclu« fi in eam fid em, id eft in aduentum eius fidei, quae poftea reuelata eftxonclufio enim corum erat tum timor vniusdei. Et quod praeuaricatores ipfius le« gis irnienti funt,no ad perniciem,fed ad vtilitatcm valuit eis qui crediderdt:cognitio erri maioris egri* tudinis,8i defiderarimcdicum vehementiusfccit, Si diligi ardentius. Cui cnim plurimum dimitti« tur,plurimum diligit.Ita lex,inquit,paedagogu8 noiler firit in Chrifto :hoc eft quod ait,Sub lege cu« ftodicbamur conclufiin ea. Pofteaquam venitfi* des,iam non fumus fub paedagogo. Èos ergo nunc reprehendit,quifaciunt irritam gratiam Chrifti: quali enim nondum venerit,qui vocaret in liberta« tem.