Search results

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 467
Date: 1663
Text: Hippocrates cap. 9. atquc ibi Galenus in commento vi.Aphor. 18. Cerebrum vulne-ratum fæpe fanatum vidimus : femelque in Smyrna loniae viuente adhuc præcepto-re Pelope,è vulnere effatu digno.Hoc ftaque rariffimum eft. Verum autem eft, quod magna vulnera, quæ Hippocrates Difciflicnes b p p ^ contue

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 437
Date: 1663
Text: , quod hu-morem à calore vinci lignificent. Superius autem declarauerat, finem codionis cibi die nutritionem:hic vero quod alius fit finis hu-ius codionis, alia forma. Auerrocs vero in Commento dixit : Et hæc concodio fit, quando nulla pars eius quod concoquitur, apta eft tranfire in id, quod earn concoquit. Ex hoc igitur patet, quod aliud eft genus codionis,quàm alentis: aliufque finis,quàm alfimilatio. Nec

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 458
Date: 1663
Text: , fi fuerit ex con-fimilibus , non eft alia res , quàm forma complexionis proueniens ex mixrione qua-tuor dementorum. Vnde ibi perperam le-gitur Quam , pro Qua. bed in Commento tol. vii. magno quarti Metheororum, dedarat quòd forma mixti eft duplex, Inftrumenti, & eft anima : Se Similaris , Se eft complexio, feu temperatura, vel calor naturali», dicit : nam frigus ipfum edam eft forma aliquo modo mixti

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 626
Date: 1663
Text: . Additur & quafi tacita ibi tatio,inquit enim; Acceffiones fiunt in sedate de tertio in ter-tium diem : Autumno autem de quarto in quartum , qui circuitus à melancholia fieri folet. Manifedum cft autem , morbos à melancholia longiffimos elfe : quod Galenus innuit in Commento Aphorifmi illius seftiuæ quartana:, cùm dixit Hippocratem longiffimi morbi confulro meminiffe. Qua-re non videtur

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 914
Date: 1663
Text: 894 Contradicentium Medicorum, CONTRAD. XL V. Medico m pertinent filire quotfini PRinceps dicit quòd ad medicum non pertinct fcire an fint quatuor membra principalia, an vnum tantum : Et hoc edam dicit Hali in commento artis medicar. Sed Auerroës in /ècundo fuorum colleótaneo-tura reprehendit hos qui fentiunt medicis hocfcitu neceflàrium non elle. Rcfpondeo ciìe principale vel intelligitur

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 590
Date: 1663
Text: in commento,Cum nonfolùrnabfque expurga-tione, led etiam coófione alleuiantur : tales autem conftatmori polle. Refpondeo, quòd hi. non di.itur morbi dec'inatio.quia non fic fenfi ntfed quid! remidió Ve} die, quòd falfa declinatio morbi apud Galenum vt'fique admitir, mortem feilieet, & falutem. Sed falfa declinatio Principis fèmper eft cum mote : & hoc, quia Princeps facit veram

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 601
Date: 1663
Text: fi alfqtiod rrsanifellum infpiciatur coCliotiis fignum , quicquid temports interiacet principium eft Kgritudinis. Et iterum Hippocrates : Vrina optima eli, fi candidimi fnerit fèdimentum, leuéque & aequale per arane tempus,iudice-rur:Et Galenus in Commento : Vt ina enim affiduè faciens fedimentum quale dixit, iè~ curitatem morbi indicat. In his omnibus partirà vult ab initio in morbis putridis ap

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 449
Date: 1663
Text: tantum medicamento vte. tur : cum adiuuantem fponte habeat fuper-abundantem humorem motum, ad faciliter attrahendum. Contra tertiam (quæ fuit Gen-tilis Se Iacobì, qui traxerunt volentes medico* in errorem noftri temporis) eft litera Gal in Commento z3, primæ par. Aphor. cum dixit: Hucufque locutus eft eie quali-tate , mine vult loqui de quantitate , igitur iìc interpretando locutus cflèt de quantitate: ■quia

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 530
Date: 1663
Text: , qui tranfire polfiet: alium, qui minime podet, quoniam ex pituita faétus fit. Ergo fi ex pituita tranfitus in atram bilem eflet, vtraque comitialis morbi fpecies,in infaniam commode verri pollet.Et in eodem fenili fe-ptima Aphorifmorum mihi dixilfe certe vi- ' /' ' detur, cùm in commento exponens inquit, Morbi aliqui lìmiti ex pituita filini,& ex atra bile : quare non (ìmpliciter

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 544
Date: 1663
Text: quarto regiminisacuto- *- c0, '"-é* rum , in choleræ morbi curaîin quo iàm di- 1 lìtex1°}, xerat addle ventris inflationem ac ftrepi-tum. Dicebat vero Galenus , lac afininum fubducere ventrem, & lenire dolores, eflè-que omni alioladehumidius.At vero quòd dolores proritalfet ladis potus , declarauit Hippocrates exemplo in quarto Epidemio-rum iuxta finem, &c Galenus in Commento Aphorifmi recitati, quonam pado

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 335
Date: 1663
Text: / Lib. primus, Tía& fecunda*. % t5 arte *. quod ilia fit vniuerfalium , hoc auterft fingularium. Ideo dico quod, (vt habetur 6. Ethic. 8. de prudentia) habitus ipfi ,ars , & prudentia funt de vniuerfalibus:fed exercitd-tio eft fingtilarium. Et hoc voluit Galenus loco adduito. Non fie fcieiltid, vel ihtelld-£tus , vel fapientia: nam hzc vniuerfalium femper funt. Eft auteih triplex modils l aut Singularis comprehenfio , Sc dicitur fenfus: aut Singularium plurium, Sc eft experimen-tum, Vt in merrioda colliguntur: aut Vni-herfalium prbvt ad fingularia comparantui, &c funt artis vel prudential habitus. Reliqui tres vniuerfalia agnofeunt, non in compara-tione vlla ad fingularia. Verum dehis in j. lib.Contr.8i CONTRADICT, tí. Experimento an duœ r at iones Jint neceffaria. EXperimentum vt redimii dicatiir exigir duas conditiones : primam quod in humano corporelumptum fit : fecundam,quod per primam ac proptiam bperationem, non fex confeqUehtia : primo de Simplic. medi-camentorum facul. cap. i. Princeps a. Cali, cap. i. quinqué aliai adiicit conditiones: qnòd in morbo fimplici, quod illiid quo ex-perimur vitiofum non fit, qiiòd experiamur in morbo æquali, quòd ídem agat ih contra-tiis tempetatui'is , quòd fecunduin pluri-rhum non femel tantum aut bis. Hæ vero conditiones colliguntúr tertio de Tempera-mends cap. 5. quamuis id fecühdüm plun* inum edam ad tempo ris magnitudinein ex-tendat, non folùm ad multorum hoininum experimentuni. Experientiam tamen ao Experimento feparat GalènuS libello de Empirica fubfiguratione, qui apud hoS ih Græ-co non habetur : plüribus expetientiis expe-rimentuin confiare affirmât, hoc autem eft quod iam diximhS , fcilicet , Experimeri-tum multis feritiehdi inemotiis confiare. Diffinitut autenl ibi Experientia, quod^ eft tota reieuidentis obferuatio. Aliter vero fe-eunduih eius opinionem diffinitur, quod eft obferuatio afc rherhoiia eoruitt , quae fæpe eodem mòdo perfpeéta ïunt. Ibi vero diffi-nit Experientiam quae eft artis principium. Igitur non tòt éruht neceilariae conditió-neS ad experimentuni. Refpondeo : quari-quam poflehi, vt dixi, fubterfugere per di-ilindtioneih iam datato cxpetimeftti Sc ex-perientise : nihilominus experientiam om-hem eile artis priheipiurh : petfeflam autem experientiam Sc quae ratione perfici point, his indigere conditionibus. Ex hac amóntate oritur haec. CONTRADICT. IÍI. Medicina an foto experimento inuenid. EXpedenda conftituit ártem medicam Sc folam.Philofophus etiam,■ vt dixi,primo Prima: Philofophiae tra£t. 1. iuxta initiumi probat Poli fentendajn dicentis, Experientiam artem efficere > fed oppofitum habetur prima Aphor.i. edmmento. Medicina dupli-ci modo inuenta, ekperientia , Be ratione. Quanquairi eriim dicat de aliis artibus: ma-hifeftum eft etiam, quód de medicina intel-ligit, cÜm de aliis propter illam loquatur. At j.de Crifi cap. 8. videtur fentire, quod ars medicinae ex principáis philofophiae in-herita fit: fidem tamen fumpferit ab opere» Idem in Introductorio cap 1. docet,tria ge-hCra principiorum, Inuentionis, Sc hoc rotuna ad experientiam pertinet : Con ft it ci-tioriis, id eft, vt in artem redigatur, his opus dicit eft ratione .& experientia; Interpreta-tionis,naturalis (peculado rundamentum ex-hibet, Sc in 9. Artis curadme cap.z. Non licet cuipiam artem totam adipifei tolo experimento , fi non vniuerfalium methodum quandam teneat. In libro autem de Conftits artis medicatiua:,prohare nititur, artis inueri-donem citra experientiam vllam pdfle confiare , vtar autem illius verbis : o n A8” a^fnr©-, U vi in A# 'xt'ifcii vvoi, ciKhd uQóJh> o-vena-carSai nv TiyfM , « (tw Jlomi TTpithlKOV V7IctfXilV , OTI A on <f) afinvcnos, > ihiyovv VfiTffOV IIftIV Aa-Xi^^-Quod eft, Quod quidem non vfui inutile futurum fit, fi line experientia qua-dám, fed ratione fola artem conftituat, iam mihi videtur manifeftum: Quod autem non fit impoffihile hoc , pofterius confideran-dum, paucis prius nobis declaratis. Refpondeo , autoritas ex libró de Subfiguratione empírica, eft ex Empiricorum , non pL'o_ pda , vt ipfe teftatur Galeni fententia: ini-tium tamen Artis, vt in Introductorio > ob antiquitatem db experientia fumptum eft: ars tamen ipfa vtroque indiguit auxilio , ratione fiquidem & experientia. Philofophus autem nihil aliud vult, qu^im qiiod experientia fit principium artis : intelligendo» principium originem primam, nonformam: riam Sc ex forma a ratione inducitur. Aliter ars elíet idem quod experimentum,experien-ciis pluribus folum conftans. Ad hoc autem inueniendum fufficit folum experimentum, fola ratione naturali adiuuante, qualem ha-btiit Hippocrates. Ad tradendum vero fub Artis forma methodus artificiofa necellaria eft: cirni iam lumen autoris Sc fides experi-menti non manear. Galenus autem in libro de Conftitudone Artis medicadme, docet medicinam, quo ad primas illius propofitio-nes , ex philofophia procederé; nam fic po-tius eft feientia, quam ars. Tom. rt. 0d ^

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 703
Date: 1663
Text: Lib.III. Contrad LVIII.&c. 68? CONTRAD. LVIII. Sanguis fupra reiettus, & nigra deiefiit an mala. SAngais quidem qualifcunqüe fuerit fuprá malum,infra autem nigra deiedio bonum eft.Quarto Aphoriimorutn.Galenus in com-mento excitat contradidionem, quia (upends dixerat deiediones nigra qualis eft fanguis,fponté venientes, feu cum febre,feu fine febre peffimx. Dicit Galenus in comment« bonum id'eft non malum,vel minus malum, id eft melius; vel intellige nigra deieda id eft hatmorrho’ides , qua; expurgant totum corpus ab atro (anguine. Alia contradidio quia feptiino Aphorifmorifmorum dicitur: Quicunque fanguinem euomunt, fi quidem fine febre falutare: fi autem cum febre ma-lum, curare autem aftrigentibus. Quomodo igitur híc (ahitare contra malum diftinguit, antea vero malum otnnem fanguinem fu-perius reiedum efte dixit. Sed nec prima Galeni refponfio fatisfacit , pace tanti viri dixerim ,duo fignificata fimul nimis peruer-tentis, bonum id eft melius. Deindé melius de peffimo dici volens. Inartificiofum faciendo nimis Hippocratem. At nec in fecunda refponfionefatisfacit,cum non red-dat caufam cur deiediones vt fanguis , nigra peffimae fint, cum tamen Galeno tefte, fi fiant propter haemorrhoidas bona: fint. Itaque Hippocrates meo iudicio diftinxit redé induobus Aphorifmis:in primo dicens deiedioideft, cuius fubftantia tota nigra eft, qualis fanguis, cum manifeftum fit non pode talem eft'e propter haemorrhoidas, imo nec inteftinorum vlcera, fed folo alfato he-patepeilima eft, fiveré adiedutnfuerit ali-quid deiedioni quale eft fanguis niger, tunc bona eft ; feu ex haemorrhoidibus feu aperto aliquo lienis vafe corpus hoc modo expurgetur. Nam talianon permutant to-tam fubftantiam excrementorum. Aliara Contradidionem Galenus minimé attigit, ied per falutare intelligendum eft, non bonum , fed quod falutem fperare poteft : hoc autem malum. Igitur cum fanguinem per os reiedi/m ex inferioribus partibus, non excapite intelligat: perea verba ( Qua-lifcunque fueijit fupra) falutaris eft folum is qui per vomitum eiicitur ac fine febre, re-liquusautem omnisperniciofus. CONTRAD. LIX. Febris an morbus toti corpori communis, defignisgenerahbus Vcbrium. GAlenus libro artis medica; ponit fe-brem inter morbos cordi proprios, nec vllibi meminit morbi alicuius, vniuerfalis. Quinimo fi ed'et morbus aliquis vniusriàlis maximè eilet hedica: fed Gale* 5 nushedicàm morbú ponit proprium, libró de tabe, dicens quod hedica & etylìpelas in ventrículo onuntur, quíe tàmen fi cordi noli Communiceirtur tabem non cteant. .¡nan* tumuis igitur abfumatur totum corpus, non fit morbus toti corpori vniuerfalis j nifi cordi priùs communicetur : quod etiam declara-tur feptimo arriscurandi.dum hedicam ven-triculi curare docet : fimiliter Se feptimo Colledancorum eundem afFedum docet curare in ventrículo, Ideóque dicemus mor-bum eifevninerfalem toti corpori ; Vél quia natura fid talis fit, arque fic funt multi morbi calidi & ficci proprij ventrículo aiitiecò-ri,Se tamen non funt febris : vel quia fint afi-fedus cordis ? ñeque hoc , quia palpitado cordis non eft morbus vniuerfalis, ant quia totum afficiatur ; Se fic nec hoc modo , nani malus habitus in toto corpore , non eft morbus vniuerfalis. Rurfus. Quarto etiam de prafagio ex pulfibus febris eft aifedus cordis, poteftque pulfus murari vt ibi docnit, eX medicamento vel alia càufa citta febrem. Tercio quoque Colledaneorum, febris pro-pinquum tubiedum eft cor Et feptimo artis Curandi : calida Sc ficca intemperies in ven-tticulo eft idem quod febris cordi , vel toti corpori,igitur videturdiftinguele inter afFedum calidum Se ficcum cordis, Se totiuS corporis. Decimo quoque artis curandi nulla febris confiftere poteft citra cordis intem-periem. Vndecimo quoque eiufdem : febris eft veluti focuá cuiuflibet partícula: obftru* dionc vel phlegmone vel putredine teritataè. Item in febribus non omnes partes cordis calefcunt,fed in putrida humores, in hedicà folida fubftantia cordis,in ephemera fpiritus accenduntur primo de díffer^tiis febriúiergó febris non eft vniuerfalis tori corpori, imo ne toti cordi. Rutfus fi clfet morbus vniuer-falis maximè elfet calidas Se ilccusifed in iti-termittentibus contradionis tempore noii incalefcit corpus vt fenfus oftendit, Se Galenus etiam docet libro de morborum tempo* ribus,in lipyriis quoque, S£ epialisnunquam totum corpus incalefcit , & tamen funt fiebres.Rurfus fi morbi’3 qui toti corpori com-municatur ob cordis intemperiem,eft febris ( omitto modo fimplicesintemperies) eruní faltem quatuor morbi vniuetfales,Vnus àfrigida & húmida intemperie,&gignitur anasarca vttangitur vndecima certi). Et in Afeite inquit Galenus quarto de caufis pulfuum» nam pulfus mutantur ob frigidam Se hiimi-dam intemperiem in corde genitam. Item tertio de Prafagio ex pulfibus Atrophia; gi-gnuntur ex ficca cordis intemperie,& tamen nonnumerantur inter morbos tori corpori communes.fed agitar à Principe f orfum.De tabe & firmili affedu non dixerim qua: fi: à frigiditate Se ficcitatemam de illa Se Galenus in decimo artis curandi, Se Princeps prima quarti fimul cumaliisfebribus agunt. Item pono quòd aliquis patiatur febrera,& incru-re difpofitionem frigidam Se humidam ra-tione oedematisjtunc erit febris; nec tamen calidas Se ficcuà affedus eric communis tori Corpotijoppofitumtamen habetur à Galeno primo de crifnfebris eft affedus venofi generis Sc per venofum genus etiam venas mobile^

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 423
Date: 1663
Text: Lib. primus, Tra<5t. fextus. 40 % libri primi ‘TRAC TAT VS ..... .—-----— morbi edam fientes, vel l*debatur operand per difpofitionem nondum fixam : coadus eft in Aphorifmis facere duo genera morbo-rum : & vt fugeret condnentem caofam, di-cere , quòd tales non erant vere morbi, fed fymptomata. Ex quibus fequitur tcrtium, quòd fymptomata aliqua indicant per fe de cura. Sc talia vocantur morbi beet improprie. CONTR.ADICTIO I. An difpoftio fens poftt effe morbus VA? Vltos fané fcio non leuem fufeepturos admiratione, quod aliud inftitutum bon* valitu-dinis, aliud diuturna: vitae eife decrcuerim, fed equidem I011-g*uam vitam faciunt, non foliim copioiius alimentum in prandio , veruna etiarn cibi pauci nutrimenti,nulla, aut modica exercita-tio , 8c craifum alimentum : cum e diuerfo valitudini profint , coena vberior, frequens exercitatio , cibus tenuis , ac multi alimenti. Quifque enim experietur , ft ouorum vitel-lis, pane artopiro, pullifque vefcatur, quam ianam deget vitam , modò fe optimè atque CONTRADICT. II. An confuetudo main ft feruundui SI vidum permutans prauutn.exercitatia-nibusaddat aliquid,exconfuctudinis per- mutatione iuuabitur ; libro de Aifuetudini-bus, vltimis verbis. His malam docet verte- lanam aeger y.uu., ^ .......^ re confuetudinem. At 1. Aphor. ;o. etiarn opportune exetceat. At vel fic agendo ante bonam : cum inquit : Oportet lgnur ad m-quinquagefimum penò annum , verus fenex fueta permutati,docet autem Ga enus elle nl erifnonquidemcapillorum canitie,& fron- commento quod & primo de Alimentis i, tis rums, qua: minimumobfunt, quamuis repetit, familiaritatem ventriculicum cibis turpia° videantur : fed omnibus virtutibus ex confuetudine , nam non folum agir in ci- inualidus. Ouamobrem reftè nobis Celfus bos,fed patitur : vnde ex longo vfu hmiliof confuluit libTi. cap. 1. cauendum etTe, ne in fadus, celeriter tranfmutat quod durius : ac fecunda valitudini aduerf* pr*fidia confu- melius quod eft detenus. In f. autem de mantur. At vero validum exercitium, fi cum Tuenda valetudine , poft medium,aliter do- cibis robuftioribus in iuuentute iungatur, ceti Nam fenes, inquit, quamhabent con-longiffimam fenedam, ac validam prillare fuetudiné,8c fi prauam leruent : nam mamu- poterit. Nam qua: abfque exercitio fenedus tandi cùm tempus longum fit, libs huduS aduenit, quanquam ritè in reliquis vita diu- opera: peribit. At muenibus, etiarn fi ab m-turnitati profpedum fit, nonvalidasvires euneextateconfuetudocontiadatuent,ex-fecum, vt alia refer re poteft. Sed de his ha- pedit in meliorem transferre : namalrquan-denus : nunc ad inftitutum propofitum re- do illius vulitatem percipere poteiunt : vn-uertor. Dicebat Galenus a. Aphor. n.quòd de fenfnn permutandam, nemo non mtelli-morbi quidam fadi funt, & quidam fientes. git. At poft hxc adducit rationem vnam, Oppofitum inde Differentiisiymptom. cap. quòd exiguus error fit conluetudmi inhx-1. AfFedu5eft,quiiamconfiftit: Paffioau- rete : nam panes funt mal* confuetudine* tern qux fit. Et affedus quidem alius eft nam homines ptauis non hbenter afluel-cum quo operationes illxfx funt, Sc hie vo- cunt, nequehis à quibus lardi foient. Ipie catur Sanitas: 8c is, cum quo operationes etiarn Galenus i.deTeinpeiamentis,cap;4. lxduntur , Morbus. Et hoc iuxta medium: Confuetudinem naturam quandam acqiuii- inde in fine capitis, volrns differentiam de- tarn vocat, laudatque antiques hoc dicen- clarare inter Symptoma Sc raorbum, dicit: tes : Sc Princeps terna primi doc. 5. cap. u In morbo duo funt neceflaria, quòd fit effe- Summae;, probans hoc , dicit : non elle dus, Sc quòd fit operationem lxdens : quo- permutandam confuetudinem, mil in val- rum neutrum fymptomati eft neceffarium. de malis : atque id etiarn feniim , quod & R efpondeo : Symptoma ibi communi modo Galenus fatetur 5. de Tuenda lamtate , vbi ad vnorbum extendi poteft: 8c fic omne, fuprà, de exercitio loquens^, fed1 ini te-i ttiam quod lxdit operationes, poteft dici primi doc. a.cap. 7. file veio in morbus. Quia tamen volebat effugere con- nutrienti* concoquuntur , non gàudeat ex tinentes caufas in illa tradatione, Sc iam ef- hoc , .quia in temporis luccetlu , gene -fugerat in prioribus libris : manifeftum eft, buntur xgntudmes petnccantes. Gen quòd coadus fuit dicere morbum omnem expomt, Valde mala. Pro concoi -iam elle coniiftentem. Quia tamen medicus rum oportet fclre, con uetu m non curat nifi morbos , Sc quidam erant in genere ciborupi > anas ^ I4 ^ ^tirate

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 693
Date: 1663
Text: Lib.III. Contrad. XXX. &c. CONTRAD. XXX. Calida & húmida cerebri intemperies, an morbofa. CAlidam 8c humidam cerebri temperiem morbofam dicit, fi excelferit multum: Galenus in libro Artis Medica?. Sed idem dixit de tali temperie, in 6. de tuenda fanit. qnód hoc eft verum tantum in prima xtate, fed quod dum coníiftunt, fuht robuftiores. Item Galenus vult, quod omnia qua? pu-trefcant Tint calida & húmida, 8cmale per-flata, nono artis curatiux, igitur non fuffi-cit Tola temperies. Refpondeo loquitur in 6. de tuenda fanit. de moderate calida 8c húmida ; in arte medica de ea qux ab xtate non reducitur ad temperamentum. Nec vult quod Temper laborent tnorbis, fed quod lint parati ad illos cum, non perflantur bené. Quod (i dicas,8c alia? intemperies á putridis propter obftrudionem corripiuntur , non igitur calida 8c húmida tantum. Refpondeo cum corripiuntur, iam tales fadx funt prater naturam. 67$ na pofuerit inter hos Aphoriilnos : primùn* quod in quinto loquitur de ventis, in deci-mofeptimo de condiamone , in quinto po-nit folum mala , in 17. mala & bona : in quinto plura mala,quàm in decimofeptimo, nec prorfus eadem. Et cum Galenumaliqui recentiorum , qui folum authoritati inni-tuntur , nec rationem infpiciunt fequutì lint ; fadum eft, vt li cæcus cæcum ducat ambo in foueam cadunt. Et more pecudum fubmergantur ad aliarum exemplum. Melius igitur eft iuftè Galenum hac in parte deferere, quàm iniuftè acculare Hippocra-tem. Solutio igitur eft : quod didum in arte Medica intelligitur in fola intemperie naturali calida 8c humida, & de fola con-ftitutione, non de ventis ; 8c quod lit zbf-que materia hæc intempéries, propter Prin-cipem & Meluem , 8c quod ratione dilpofi-tionum à capite pendentium intelligatur. Ita vt hæc quatuor iimul ad eius didi ventatela lint neceflària. Qux tamen intelli-guntur ex Galeni verbis ; cum loquatur de capite , 8e de intemperie naturali ac fola, 8c comparatione conftitutionis , non vento-rum : nam venti funt cum mutatione tem-porum valida, tertio Aphorifmorum, 8c hæc parit morbos. CONTRAD. XXXI. Calida ¿r humida cerebri intemperies, an in aquilonibus bene _/c-> h abe at. GAlenus in libro Artis Mcdicx cap. 19. dicit , quod calida & humida cerebri temperies, in aquilone optimé fe habet, vt in auftro peilime.Sed tertio Aphorifmorum dicit, quod oculos mordent hx conftiturio-nes Hippocrates, & quod augent pedoris dolores in his qui eos patiuntur, igitur no-cent.Et quamuis dicat Galenus incommen-to illo , quod hoc eft paruum detrimentum anftri comparatione, non tamen optimé fe habebunt. Item in eadem partícula dixit de aquilone vento; quod facit tulfes, 8c cofta-rum ac pedoris dolores, horrores , fames, aluos duras, vrinx dificultares. Item prima tertij dicit Princeps, detrimentum hi reci-piunt, 8c a calido & á frígido. Item Melue in cura catharri dicit, quod nocent eis au-fter 8c bóreas. Dicunt quod intelligitur de ventis, hoc verb de conftitutione. Sed Galenus tertio Aphorifmorum inquit, frígida 8c fleca conftitutio aéris, fuperueniens calida 8c humidx temperatura?, exprimir quod concretum eft, 8c multa damna infert. Pro-pterea cum hie de conftitutione, & non de ventis loquatur; dixerunt alij quod intelligitur vbi materia adfit? Sed hi non refpon-dent authoritati Hippocratis in 5. Aphorif-morum tertix particulx,qui nullam ibi ma-teriam prxfupponit. Ideó dicp , quod hie error accidit ex mala Galeni interpretatio-ne, non diftinguentis inter quintum, 8c de-cimum feptimum Aphorifmum tertix par-ticulx; cum Hippocrates quatuor diferimi-Tom. VI. CONTRAD. XXXII. Calidum & humidum cerebrum an habeat fenfus turbulentos. Vlfus eis turbulenti nec fan’s fenfibus vi-gent, dum de iifdem loquitur, fed fe-ptimo de decretis Hippocratis 8c Platonis, ponitur inftrumentum lenfus vifus, a'er au-ditus , vapor olfadus , humidum guftus, terreum tadus. Igitur non omnes lenfus debent fieri turbulenti; fed olfadus ob vapores, 8c guftus ob humidum melius fe habebunt. Refpondeo quod licet ibi dicat in-Itruinentum , non intelligit quod fit inftru-mentum abfohite, fed in propria fubftantia temperatum, 8c tenue : vnde fecundo de Temperamentis dicit, quod iuuenes habent guftum perfediorem pueris , & tamen funt licciores illis. CONTRAD. XXXIII. Antiadcs, Para lides, Epulides,PariJlh-mia quid Jint. AD tonfillas qux port infiammationem induruerunt clvvaJhiG^xci nominant. Sic apud Psrulum lib.3.cap.16.fee. antepenult. fed ego antiadas in codice meo manu feripto non inueni. Sed Andernacus expo-nens in fuo commentario , ita afirmar. Idem dicit in expofitione trigefimi capitis, fexti libri effe TaeiSfiiav, affedum. Paruu-lis abfcellus gingiuarum a m ov\x\a quod eft iuxta gingiuam , ficut epulis gin-giux caro adnata , feu carneum tubercu-& L 1.1 lura:

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 411
Date: 1663
Text: Lib. primus,Trail, quintus. nenies, vel Precedentes, vel Antegreffc íl lárum fingida:. Mcminit Se contmcnnu n caufarum autor liba de drffamtiotubus, exemplum dans de vefics lapi c.nam to exilíente', morbos adeft : fublato, toUitui. lnde etiam 7- Aphor. jo. fuper illud:Qm-bas in alui profluiüis excrementa ipomola funt, üs ex capite pituita defluit: Galenos oftendens , non omnino hoc certum elle, aliam caufam affignat, qux eft, vt vaía qme ad ventriculumperueniunt.talem humorcm fpumofum effundant in ipfum. Volens au-tem generalera quedara modum huius lym-ptomatis oftendere , fubiieit: Fieret erara quandoque & in ipfo ventrículo vnara ha-bens, vt quifpiam diceret> caufam contenu-liara , quomodocunque excernatur aut fíat, antecedentes vero plutes.Eft antera huius pituita: caufa contétiua,flatuofus fpiritus.v la-rum eft quid lint, Se quomodo diftinguan-tur , illum ibi plañe oftendere. In libro etiam contra Iulianum.continentem cauíara 591 caufae differentia, & rurfus i. Art. curar, cap.4. & alibi tura io. Are. cur. cap.10. 5c 1. fuper 3. Epidem cap.i. cùmitaquetremores habeant caufam , vt ica dicam continentem, virium imbecillitatera, & in 4. eiufdem libri coraraento,docet eos, quod dura fiunt etiam funt affeftus vtconuuliioncm, treraorem, Se alia eiufmodi plura,& in libro de multitudi-ne, cap. 3 Se elarius 4- multa de continente caufa differirà. At vero ncc in contrariutn panca adduci folent : nani illud aduerfus Af-clepiadcm , primo , oftendic finfforum mor-bòrum nullara elle caufam continentem, qua: etiam fententia videtur excipi à Galeno 1. Aphor. 11. Fientium morborum cura eft caufe rernòtio> fattorum antera iplius morbi. Quòd fi continens caufa in fattis detur,duabus curis neceffario opus erit, primo etiam Artis curatiua: cap 8. Quàrtura vero ab his gcnus ftatuito quod fit morbi caufarum : atque harum , qua: quidern in ipfo animalis corpore confiftunt, antccedens nominef.quae extra primitiuum. Idem fermò in libro de Caufis morborum,cap. 2. in fine, cuius feriei initium eft,Rurjus igicur : often-dit tantum duo genera caufarum praeinci-pientium, feu externarum, feu primarum,& antecedentium , idem Se in de Caufis per-catanfticis. Decebat autem Galenum in his tribus locis meminille continentium caufa-rum. In primo,obeuram qua: illis debetur. in fecundo,quòd de caufis lit propriapertra-ttatio : in tertio, vt rette primitiua: caufae ab aliis omnibusdifiungerentur. In Aphorifrao quid attinebat Galeno diftinttionem affette fientium morborum, Se eorum qui iam fatti effent, curamque diuerfam ¡mungere, fi om-nes morbi caufis continentibus iu raffi funt? In libro etiam deMultitudine , cutn reliqua duo tenera attigiffet,continentium non me-minit, in 3. etiam Artis medicinalis libro, cap.5. cui titulus eft, de Solutione continui, in fine, Galenus docet tria caufarum genera: quoddam quo intemperies iam fitta cura-tur, & vocarur Curatiuum. Secundum, quo morbi davi docuit : veruna cuna illam negarci hoc argumento Afclepiades, Continens caufa eft, qua fublata tollitur morbus : Ld fublata multitudine perfaepe morbus relin-quitur : non eft igitur ipfius morbi caula continens plenitudo. Relpondet ad hoc Galenus , (nana iuxta medium paulò pofthaec difputatio exoritur) Membrana quod plenitudine laborat. ea fublata penitus.fanirati reftirui. Inde hanc fubiicit fententiam, vt paucioribus eana verbis explicena : Dixi-mus alibi de continentibus caufis fecunduna Stoicorum opinionem, quorum tam nomcn, quàna res ipfa inuentum eft : nec re ¿le ilio nomine vti recentiores naedicosraostamen, ne de nominibuSlitigenaus , àlias vt lic no-minentur concedere : non quod aliquid fmt eorum, quae vere funtffed qus in fola tantum confiftant generatione. Inde concludit,naul-tos fanata multitudine protinuscuratos elle, vt hanc caufam nemo poffit negare : primo etiam de caufis pulfuuna cap. 1. Quia variar vfum pulfus,caufa externa , intercedentibus 1 ^ r „.v. ùoc aliis prarcedentibi.s. cùm hit vucomin«« qui oondmm b‘ “ £ « «•caufa pulfus «ajuipfos fulfus 1—: ncqueenim vlla poffit continens carila ma- uantium. icnm. ^ ____ murari , vt conftans mancar effettus Qui vertit, duna folcecifmum admittit, corrupic fenfum: cùm vfus pulfus leu yj*ia caufa fit continens. Ego neceffitatena , vel indigen-tiana potius verterena, ibi igitur continenns caufae pulfus Se reliquorù duorura generura, fatis aperte, duna quis etiam febre correptus eft,naeminir. In libro etiam de Renum affe-ttibus, in fine, dixit. Et fi animus erat tra ¿tare dequibufdam, pura, aia lapis fit caufa vel morbus : etfi caufa,an comunità,vel prrein-cipiens , vnde illana in fatto morbo videtur admittere. a. etiam de Symptomatum caufis, cap. 2. Se tremoris. Se palpitationis rnanife-ftius caufam oftendit continente : aer enim inclufus quàna diu durar palpitationem fic.it? fublato eo, tollitur palpitatio igitur ex diffì-nitione coniunttae caufae intentimi fequitur. illam aatem infra docebimus ex Galeno. Idem de horrore rigoréque. Galenus quoque in libello de Hiltoria Philofophorum caufa: continenti? meminit cap. de principi) & uenit, mixtuna ex prsferuatiuo 6c curatiuo gene. lain enim (inquit) fattuna naorbum curare oportet: fed eum qui nondum adeft, futurus tarnen eft, prohibere conuenit ab ea: 11C Ila.1} Gitili v qui adhuc fit, quod fattura eft curare expe-dif.quod vero futuruna eft,piohibere ne fiat. Manifeftuna eft ex his, caufam ab effettu fe-parari polle, affettum velò ipfum fine caula curari debere. Qiiod (1 continens morbi iam fatti caufa a ffignetur,duplicità' pece ab ir Galenus : primo quòd non foluna morbnm iam fattura curare expeditffed etiam caufamtnec vllum erit inter fientem morbum,fattumque diferimem medico , cùm duplici in vtroque auxilio indigeat,8.etiam Artis ematina:, cap. 1. ltaque fi iam prxfens febris eft,caufa qua: eam cxciraueritdefiit, huic tantum fi randa: confilium dirigetmu vt refrigeretur. At li m generatione adhuc eft febris, caufa q«K eam accédit, fubmouenda eftffm pars elus ci §e* „¡us.p,isveti..ahacigoto.™gi^

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 904
Date: 1663
Text: 884 Contradicentium Medicorum, INe feftines ad curatione quia oportet agno-icere modum eius prius , plerumque enim ipfa eft fatua. ] Quis enim dicat quod pr*-fupponat acqua'ritatem morbi cuál hoc fit de quo iam eft quxftio. Dice igitur quod recidiua alia eft quam nullum pracceilit iu-dicium , & hxc eft faeuiorj Primo morbo cum eadem materia ac tota manear. Alia vero in qua pars materia: eft eietta , 5c hxc eft tnitior prioremorbo nifi prxcefferic malum regimen. In Anaxione autem prxcelle-rat indicium in vigefima. Etbreuiter recidiua alia ialubris morbi,alia mortalis eft de-terior. Salubris autem melior nifi prxcedat mala vitftus ratio. Princeps loquitur de vtraque , Galenus de falubri tantum j ideó non pugnant dióta eorum. CONTRAD. XXilì. Cmuulfionis pttlfm an magnus > COnuulforum pulfus exiguus & rarus inquit Paulus. Oppofitum quarto de caufis pulfuum. [ Pulfus conuulforum ma-gnus eft atque vehemens, non tamen adeo magnus atque vehemens vt videtur : verum non eft paruus. Eadem verba in introduéto-rio ad tyrones , nam verba qux in libris de caufis puliuum prò ifagoge exponuntur 6c habentur pto textu flint ex introducono ad tyrones; adeò vt lertius&quartus liberde caufis pulfuum fint commentatia eius partis introdutftorij ad tyrones, qux incipit à capite nono feu de pulfuum caufis vfque in fi-nem. Prima voto pars introduétorij cxpo-nitur qux oéto continet capita diuerfis in locis librorum de differentiis pulfuum tum alibi, fednon ita vt formam commentario-rum vllibi retineat. Scd ad rem reuertor: Galenus primo de pulfuum differentiis vi-bratis arteria magna diftentio , conuulfiuis femperparuajigitur non concordar fibi ipfi. Refpondeo quodpulfus paruus de quo Paulus loquitur eft duplicis diftentionis feu conuulfionis in qua tum ob nimiam arteria diftentìonem in longum , tum ob facultatis imbecillitatem non poteft pulfus magnus fieri : Galenus vero vulc quod in limolici conuulfione pulfus non fit paruus nifi fe-cundum profunditatem & laritudinem, fe-cundum longitudinem enim magnus eft, 5c iecundum latirudinem vel profunditatem. Verum fecundum has duas quantitates multo maior etiam quam videtur. CONTRAD. XXIV. CucurbituU m malleolis applicando. KE VC-iTlS í' cf¿OTlUr,)í ¿TcivTaV rZv yu,Uuf, . " <pK*.Q0Tefilas iùt,\yyùf ™ » 75 «MjcaCeftivav mv aqvpa v Zczjif tpiv ubi-a,. Scripfit Galenus fecundo Apho-rifmorum feu Latiné ita dicas. Euacua-Wo autem fumitur omnium humorum qua: quidem exquififtiffima fit per vente íe£Ho-nemtproxima autem huic quae per fcarifica-tionem rav <r<pv¡Zv ,ideft rhaleolorumqux in vfu generalitereft. Vbi aduertendum quod aduetbium o/xcrífias melius per fimiliter quam xqualiter vertitur. Vt fit fenfus fe&io venx nonplus eft apta euacuare.devnohu-more quam de alio , non tamen xqualiter educit,quia vbi bilis abundauerit plus de bile trahit quam de aliis humoribus, vt potius ita ¿ftcTÍyas explicetur iuxta rationem ean-dem feu proportionero. Caremus enim Latiné hac vocc, quam Grxci habent, quoniam non poteft tamapté exprimí quam ábarba-ris hoc fuo propoitionalirer, fed Latina vox non eft: Poffemtis dicere aequaliter pro mul-ricudinis cuiufcunque humoris ratione. Sed pDftquarn intelligis fenfum iam ad propofi-tam difficultatemaccedamus,per o-qufav malleolos exponunt. Meminic & per eadem verba libro de venae feébone vbi retentis menfibusin muliere pingui & alba vciliores céíet cucurbitulas malleolis applicatas cum incifione cutis, ipfa fetftione venae. Proxihia igitur in hoc cafu imo melior fcarificatio quam venae feótio. Nam ob camera dicit abundantem pamas' habent venas , vnde etiam fe&a vena fanguinisparum profluer. Ex fcarificatione autem plurimuna, quia tenuis eft calium mulierum fanguis. Tria vero funt quae difficultarem faciunt,primum quod fi per a-tufav malleorum interpretemur experimentum docet vix eo loco poile hx-rere cucurbitulas : deinde etiam fi hxreant fanguinem nullum propomodum educunt. Vix autem verifimile videtur Galenum ele-giiíé locum máxime incommodutn huic negocio é roto corporertum vero ex quo minimum fanguinis educi poffet. Secundum eft quod Princeps quarta primiappellat locum Alcahab , nec vult quod purget corpus to-tum,fed iuuet folum in retentionemenfium, podagra,& ifchiadico dolore. Qui etiam exponunt Alcahab ex illius placitis non iam maléolos & offa prominentia,Ped partem exponunt qu^ malleolos Sc calcaneum interia-cet deprell'am, eft tamen nomen ambiguum vt clarum eft in prima primi. Scd rertium eft quod Galenus ipfe meminit in quarto de tuenda fanirate, quod ibi feólione venx vti non poilumus, vel ob timorem xgri qui no-Jir fe commitere ci auxilio , vel ob xtatem, largius purgandum , non dixit cucurbirulis c e vtendunij Vifus eft 5c alibi friélionem prxponere omnibus auxiliis, vt máxime fi-milis effet venx fe<ftioni vt fupra ex illius authoritate in libello de vena: feftione ad-uerfus Erafiftratios, qux Romx degunt re-citauimus. Quomodo igitur cucurbitulas proximeerunt ven* feétioni, iti vt friétio ^ „ }n commenro Aphorifmi poftponatur. Aetius dixit prodelTe ad feruandam valitu-dinem plerumque ,omiffa confuetudine fe-crionis venx qua: nimium vitalis fpiritus exhauritj, 5c totum habitum frrgidiorem ieddit, cunélaquenaturalia opera imbecil-liora,vt cucurbirulis in membris ignobilio-nbus vtamur velut funt crura. Suidas inquic rfvfUTazree¡ ñt «rf«yefoovf> ideftqu* funt circa aftragalos.. Nihilominus Vefalius Malleolos

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 419
Date: 1663
Text: Lib. primus,Trad, quináis. 5 9 9 A' arrfiat fi exerceri fe cúpiant, co pafto maxmìe ci « cíente prouemensiqui fi rette nob tra noxam fe exercebunt. Siquidem non- mulca przftac commoda : «bum e ’ nuUis c incommodam accidie, cmn rehumores cóncoqui^doloremlenir. t .p cibo excrcuel-int : quibutdam emni mi doc.i.cap. 1 3 • Cumque caput impietrir vaporibus , alus ponderi* materiam aptam ad conc°a “ ._ fenfus , aut diftentionis m lecmore , vel quit earn, & ad naturam ^gmms cori ^ ^ fentitur. Volai m hac pau- tit. &c 3 • primidoc.t. ^P-^S°m:ms enn-e Jò 1¡or c(le defenbenda fententia rum rata, virmtem naturales ód free ademptis vllis peifefta videba- ad operaciones fuas perhcicndas, sc emi H riara qubd quaE aducerentur m concoquit,vumtcm^me:fe . f intclldum neceffaria elle exi- Tertia ratio Galera eft à quiete , nam qu e. ^ ad rem reuert0r , Hippocra- facit ad concodionem : vnde 1 b^de C b ^ qualunque focrit libri de ViftuS boni &c mali fucci.cap., • port miuum.. rat¿ne ¿utor * in ,. eiufdem opens libro, ficut boni valitudini ««««"£ ^ ftatim poft initium, hanc haber fenrentiam: tífert commodum , fie quahteunque mo us ^ femcl comedere expedir, m- aíTumpto cibo admodum noxius eft. C fi 0mnino fit fiecus, nam tune biss jgitur fucccdens caen*, non prandio , vbe- ^ prandio ^ dbis ficcis , afperis, riorem adirami «bum. d calidis , variis, mcris. Non eft obfeurum, Quarta ratio eft ^ “ his verbis coenam vberiorem admitiere, athletarum: qui aíTumebant earn« mnturn pdmo Praftic* 13. «*- in cmnftjvel etiam cmn pane, in prand o ^ aaKm cft Uudabilior prandio, eo quod tem proculdub.o folum panem > vt drum* ftat 0iuears. & dormir : quare -im- in 7. Contradiftione. Et quia ad hoc ie_ ^ calorfundo ventricoli, 6c corpo-fpondebat Conciliator ft ris C0nC0quitque piene «bum, ac bene, hanc qiiiftionem ‘Kf loqni- ^ noc„ c«„a , „¡f, h.bentibus oculos morii ) copiose . qnod Galenos lb ft debile!, h*c illc . ubi de contendine in ,„rde Regimine ^“XlsconclSonde „„moro fomendicibom lo,,.imi. Qnmto ¡„ftat quidam, quod»-• adiicirin à Fuchi,o, q,„ m paiadoao omni : & etiam Galenus exempium aar n flvn difficultatem trattar ( vtfiu duobusextremis,fcihcetconfurnptiSjSc tabe • eft eleeanter, eft autem ralis : Poft ventriculi laborantibus, & athletis : vt per m ftlusluccedit , hic autem vt in hajc extrema omnia media ìntelligamus. ibl¿ coaionem adiuuat : dicent« Alia eius autorità* habetur a. de Ramine P ¿ £ idem, par. a. Aphor. 4. fri- fanit. iuxta initium , vbi ( expones l ppo- PP ’. P ore & regione calidior erit, cratis verba 6. f bi Galenus in commenti oftendit, frigi- fomnus, venus , ottima mediocna ) nq 1 t exterius occurrens ; calorem ìn- Galcnus : Tempus fignauit ìpfo fcrmoms „ c validiorem eò reddere. Ad- ordine : quippe Ginitates tutelam a labore rationem, quòd fi conti*. aufpicabimur, quern excipiet «bus, c po- COncoquere, pieno aftumpto cibo tiof pòft fomnus. Alia etiam Tentenna ha- f cl cerna, in id incidi- betur 5 .de T rienda famt.vbi nairans victum ^P ^ Hippocrates dicebat a. A phot. Antiochi medici, qui anno* ex cciTcr a odo- vbi dbus prLer natuvam plus ingeftus gima adhuc validus, dicit, quod hoia dici ^ 7- ^ morbpm facll. „ihil enim detenuti tercia,vel ad fummum quatta, pnem urne- » ^ crudis adbuc in ventre exiften- bat cummelle a^° tibus alimentis, nouos alios fupermgerere, poft horam fextam dici iricabatur , exeice . . eft ? poft ccenam fuccedentl- batur, lauabatur : poft prandebat, fumens ^ ®e> tcmporePprolixo, <5c fornito, rum primó quae aluurri deucerent, póft piices fa- ia^non adeoPpcriculum eft de cruditate, xatiles mediocri quantitate i m can^au m ft ^ ^ athlctaram 5c Amhiochi exemplo, cibum qui non facile putte ceree, tai cum r no&is frigus.copiofiorem coe- mulfo, vel auem cum fimphci une .acque Landio effe opottere.Quòd autem non hic , vt referí, ea vichis racione fenfibus il- P concPoquat, fed & vigilia affe- l*fis» & membri» integer manfit vfque ad cruditates, oftendit Hippocrates 1. de extremum. Sed & m é. eiufdem opens libro .Vehemens ( dicens ) vigi- cap. 9. dicit : Ergo quodipfe facete aflìiem, ^“Xfque,tumcrudos,rum incodos diebus his quibus propter infirmes «fea- [X *fv¡2 ¿artes exteriores calefacit, dos, aut cimba negocia, putam me ad bal- ^g reftf J. vt 6. Epid. fcd-4- Aphor, neum ferms accellurum, id diceie non g a- ¡d ter .^vimlans calidior exterius, in- uabor : ponatur dies ns horarum tredecim i“« autem contrà.Et fi aequinoftialium» m decimam vetó cotpom Ifticorum eft bona tcm- curandifpem peramra, & habitus laudabilis, u Aphor.,, circa quarcam1 houmui tamcn exercentfe ó cibo. Refpondcnt fumeridum «bum . rs autem eft lo u pa . ft ^ ^ GalcnoI.dc Alimetins neos licet quibufdam autem non placet louts pams 1 . .. . m,,rbn<¡ tamen validos ob abfque obfonio, fed cum palmulis, ve, oh- 1U vluan * • lohuftiflimis vir bus uis, aut melle, vel fale fumunc : funt etiam oc incur , q obüciar,qiiód ex qui poft euro bibunt. Ego verb nec à tali p1'3^ • ft ■ Dieatuí * Reíponder cibo vnquam bibo , & folum panera come- copiofa cana capi P ■ GaJeni do. Sit autem horum cuiufquc modus, qui Fuchfius ex Ap o • • 7» ft rof£(qà à cibo decima hora comoda* effe poffit : quippe verbis,qu* fie fe habent, u % a4 Tom. ri.

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 791
Date: 1663
Text: r Lib. VI. Centrad. XIV. 77* Galeni fententiam, v t didum eft, quae primo ciicitur , debiliffima q >ae vlcimoob id qdi ardum habeac virgae foramen , vt adolef-centuli, rarogenerant,& feemhaas, 8c infir-mos plurimtim etiam ad generationem obeli, fi non intus coles valde fu,fed fledtacur,accidie hoc vitio nerui cuiufdam fab coleexiften-tis,qui glandem ad fe infledicur dum mem-brum tendicur.frangitur autem in coitu bona fortuna quibafdam,aliis antem integrum manet.impeditque generationem magna ex parte,debilefque procreat natos. Haec igitur tot ac tanta de his didfca fufficiant. CONTRAD. XIV. Fames an inmica febri ? MAlum febriculofum inimicum fami, inquit Hippoc. fexto Epidemiorum ; Non folum de febre intellexit, fed de omni febrem coniundlam habenti morbo intelii-git. Etprimo prognofticorum. [ An fames ilium teneai:]id eft quoniam ex fame pollunt inciftpre in faciem Hippocraticam etiam ab initio.Vbi Galenus haec habet in commen-to ; [ Si igicur regio calida fit & tempus an-ni aeftiuum , Sc temperatura bile abundans calida infuper Sc ficca fit,corpus veto quod facile difflatur, Sc os ventriculi imbecille , confeftim in huiufmodi vultum exitiafum deueniet, nifi vires Sc. ventriculus firmentur idoneis alimentis.] Anteavero haecdixerat. [ Vbi debilitas detentoriae in animalibusfa-cultatis pariter fit, atque humores tenuiores cum febre calida: prse debilitate excernitur fubinde aliquid inuifibile propter paruita-tem extra cutem vtpote tenuioribus humo-ribus effluentibus: At verb febris etiam ma-gis confutnit tenuiffimos humores, minus verb tenues extenuat,ita vt nunquam vacua-tio definat fed fimiletur continuis vomitio-nibus, aut alui fluoribus.aut ex vrina immo-dicis vacuationibus. Verum intereft, quod eae fenfibiles funt:ea verb quam nunc com-memoraui , prae tenuitate fiuoris inuifibilis eft. At ratio etiam huic fubferibit fames ex-ficcat Sc refoluit vires ; idem facit febris, ex ficcitatefiunt vigiliae,ex eadem etiam impe-ditur codio,quoniam codio fit k calore hu-mido ; igitur fames non conuenit febri. Et Galenus duodecimo artis curandic.6. Dicit vbi humores tenues funt & qui d^fflentur hos paularim & affidue nutriemus. Febris ergo vt febris eft refoluit per infenfilem tranfpirationem,& exficcat vt nutrimentum expofeat : At contra Hippocrates primo Aphor.7. [ Vbi morbus peracutus eft,ftatim extremo habet labores,& extreme tenuiili-mo vidu vtendum eft. ] Et palam eft ilium loqui de febre Sc omnibus morbis febrem fecum coniundlam habentibus. Ratio quo-que hoc declaraf, calor febrilis non conco-quitur,igitur non indicat de cibo exhibendo: Et cum quanto acutior eft,eo minus conco-quat; febris vt acutior eft,eo minus de cibo exhibendo indicabit. Refpondeo qubd haec quarftio licet leuis videatur ,eft tamen vtilis Tom. V /. admodum ad exercitationem Sc finem artis. Febris indicar biffariam vt calor eft ficcus prxter nacuram Sc fic indicat deabftinentia à cibo,quia non benè concoquitur. Hippocrates tamen nec propter hoc prohibet ci-bum, fed propter fymptomata qaa: accidunt febribus faeuis quoniam ilia impedunr co-dlionem cibi & opprimimi virtutem:afl'um-pto enim cibo pulfus fiunt minores, celcrio-res, Sc crebriores (quamuis me non lateat quid de hoc feribat Galenus tertio de caufis pulfuum c.i6.Sc quarto eiufdem c.i^. quali quotidie bis id non police experiri qualis fic pulfus ftatim aftumpto cibo) eft enim velox Sc creber natura properante ad codlionem fic Sc extrema fiunt frigida;fed ftatim atque eò celerius, quo cibus eft calidior Sc concodioni aptior,fit magnus donee ad perfeda concodionem deuenerit. At in febricuanti-bus Sc grauibus fymptomatibus opprelfis haec noxa in ventriculo diti manet. Verùm ratione refolutionis &ficcitatis qui funt ef-fedus febris,ipfam indi cat de murinone, 8c eo magis fi reliqua abfint de calore regionis, Sc temporis,& temperici, & abundantia bi-* lis Sc corpus rarum, Sc ventriculus imbecil-lis. Adde quod maximum eft omnium Sc à Galeno praetermiflum afluetus multo cibo, Sc multum nutriente;tunc omninò de cibo , Sc affiduoj&fatis copiofo & nutriente indi-cabit.Dat vero Galenus ibidem panem cum alica & oua, Sc tefticulos gallorum,& cerebrum fuillum : &haecab initio, Sc in incremento morbi. Quid ergo fi in tali ftatu fic aeger , Sc faeuiant fympeomata ? dico quod eric in extremo periculo , non tamen dabis panem nec oua,fed alicam cum granis punici mali medii faporis,tk ius pulii tenue.Con-cludo ergo quod febris eft inimica famijfed ob fympeomatum magnitudinem,& materia quae augetur oportet à cibo abftinetc Hipp. autem loquitur in prognofticis de fame non neceftaria : Sc maxime quia ibi loquitur de morbi princio in quo fi quando conuenit vberior cibus , vt etiam primo Aphorif-morum. CONTRAD. XV. Heciica an fiat incipiendo. GAlenus fecundo de crifi inquit: [ De Hedicis autem non eft praefencis tem-poris fermo; nulla enim earum in pri> mis diebus fed in progreffu temporis fir.] Ac in primo de differentiis febrium tres cum fintfebres qu^exintemperiebusconftituun-tur; vel enim in ipfo cordis corpore, vel in humoribusjvel fpiritibus acceduntunPraein-cipere autem in omnium febrium conftitu-tione caufas quae ab omnibus manifefté no-feutur needle eft. Hoc Conciliator canquam quod incipere per fe talis febris poifit, ex Galeni fententiaadducir. Porro Galeni verba quae ille adducit fatis tnihi clara videntut dum in primo de differentiis febrium inquU; [Hedicae autem quando fine caufis praein-cipientibus gencrantur,numquam ab initio T11 1 inuaderc

Book: Hieronymi Cardani mediolanensis philosophi ac medici celeberrimi operum tomus sextus qui est medicinalium primus
Title/Page: Page 572
Date: 1663
Text: 5^2 Contradicentium Medicorum dixit: Alno fubiedlisbalanis nigra excremen* ta reddidit.Matiifeftum eft emm , quòd au-xiliorum meminit : quamquam id Galenus negare videatur; & quòd haec oratio eios eft > qui confecutus fuit fanitatem, non qui itttxt.il.etd obierit : & quòd fi modo vili conuenie-bat purgano ob ilium morbum, huic maxime , cùm antea docuilfet retrimenta fuiffe nigra , turbata cum vomitu & veterno : que omnia erant indicia &ì materiel furen-cis , & ad inteftina etiam decumbentis : quoin caia maxime neccll'ariam effe pur-trn.6cont.i f. gationem, docuimus in primo libro. Igitur lue videtur e(Te Hippocratis & Galeni Tentenna , tum Rafis. Sed eft autoritas Hippo-j Epid Sec 5. cratis ¡dum de his agit his verbis : Que lup-text.ctrh.19. puracionem abfceffumquemolita elient,aut lî commodè aluns turbata effet,aut bonarum vrinarum extitiiTet excretio, bene termina-Jii.t} efifi.i. bantur. Manardus etiam in fuis Epiftolis rationibus aduerfus automates & experi-mentum agit : fimilem ferme adduôtæ indu-f. Artis cur». cens ex Galeno h-s quafi verbis : Propterea t.it. qui hoc vitio laboratunt facile mihi fanati ob hoc videntur, quòd perpurgatum fills ac præficcatum totumfuerit corpus. Quippe cùm nonnulli vomuennt : & omnibus etiam venter profluxerittfeu igitur arte,feu natura tr*.6.cot. if. purgatio eftfalutaris. Accedit, quòd medicari in acutis fi materia turget eadem die bonum eft : at peftiientta morbis, materia plerunque turgens fubiicitur, vt nos often-dimusin primo libro , eft etiam morbus pe-racutus,vt dici folet : quare & in eo, & maxime , purgatio conuenit , iuxta Aphorifmi P‘ZK4' Aphor acjcju^j;1 fententiam. Deinde dicit, cum materia ex t >to genere humorum naturalium reccffit, purganda eft. vel etiam nobis tefti-See.} text.tf. ¡31,5 Tales autern apparersin morbis pelli-lentibus, liquido conftat his verbis ex Hippocratis ferie traduisis in tertio Epidemio-rum : Deieòliones vaiie erant,nam vel nigre Sec.1.text.t. paucæ & virulente. Et alibi rurfus , Aluus turbata biliofis excrementis, paucis, meris, tenuibus,mordacibus.Manifeftum eft autem talem proprie humorem elfe debere, qui fit See i. ttx.if. purgandus ab initio. Et ineodem rurfus: Al-uo fubieòbs balanis reddidit nigra ftercora. Haec adeò fiant fiequentia, vt turpe fit pauca See jtext.f7. in medium adducere. Poffet etiam Hippo-à'cratis autoritatem ex tertio Epidemiorum ad fe trahere : cùm dicat Galenus in com-mento:quomodo purgationes prodeffè pote-rant,cû effent omnino morituririgitur in non morituris vtiles fuilfent -• fi ob hoc tantum obérant, quòd effent morituri. Cùm etiam debilis virtus brcui futura fit, tentandum etit ab initio validiora adhibere auxilia.Sed fingula diluenda funtrquandoquidem rationibus fallacibus incumbitur, potius quàm autoritatibus que ex expetìmento proceffe-runt. Igitur cùm adducitur ratio,quòd medicari in valde acutis eadem die bonum eft: Refponu’eo,Veneni qualitatem obftare : in-telligi vero in calidis frigidifve humoribus eam autoritärem cùm turgent : neque om-nem turgentem materiam purgandam , nifi feenndum qualitatem manifeftam tantum turgeat. Nec etiam omnem , vt docuimus fuo loco, que tutgens eft ac veneni expers. Sed contrà, quia veneno fumpto purgatio conuenit : Dicebat enim Princeps, Ad vene fext* qU*uì na conuenit dare agarici drachmasduas cum tr‘*a-i [<*m-vino. Sed dico , quòd agaricus datur ra- j. rione proprietatis , non ratione purgandi; tum verò Actius nullum tale exhibet medi- ¿«é.i3.c.+z, camcntum. Sed 5c hoc peftilens venenum non eft fimplex- fed quod ipfum auget contagio : venena autem ebibita non augentur contagio. Peftilens etiam venenum , potius habet rationem eius quod morfu ferpentis homini inditur.At in his non purgat Actius: Hb.tt.c.io. quamuis dicat Princeps, Et ingreditur hoc capitulum feòtiovcne. & purgatio. Et ideò diffìcile videtur tueri diòtum Principis in fextet quarti hoc, fed fatisfaciunt aliae refponfiones, trtc-t.c.i. etiam apud ipfum Principem : clarum eft enim quòd in potu veneni preter agaricum, vt dixi, nec folurionis ventris nec medicamenti alterius meminit. Cùm verò dicitur, materiam elle in eo morbo toro genere alienata à naturali,àtque ideò purgandam iuxca placita noftra. Refpondeo,Materia crudam, qualem in his morbis vbique adeffe predicar, non effe fynceram , ac totam malam. Sed ob hoc cruda dicitur,quia nec feparatio-nem, nec conuerfionem accepit,talis autem purgatione non debet duci. Sed dato quòd mera effet, quia veneni particeps & contagi , ideò fruftra pnrgabitur.Ad Galeni in-terpretationem dico primo, quod expofuit caufam veritatis diòli Hìppocratis, non ta-men adequatam. lllis etiam morbis contagio non aderat,vel perexigua,Galeni iudicio, vt alias docuimus. Vbi autem non addice contagio,forfican de purgatione caderet ali-qua dubitatio : quamuis nec vel fic. Cutrt etiam ibi multi effent peftilenti in conftitu-tione morbi qui non effent peftilentes , vt etiam noftris temporibus accidit : acque in peftilentibus rurfus alij coniunòli, quorum caufa purgatio poterai conuenirc , vt etiam de vene diximus feòlione. Cùm verò diximus multos fanatos eo morbo , Hippocratis & Galeni teftimonio, fpontanea purgatione : Refpondeo , aiiam effe rationem nature , altana autem medici. In morbi confiftentia per fummos ardores fangui-ne eiefto , natura morbos finit : igitur me-dicus hocfacit ? In morbi declinationemo-uet hemorrhoidas natura .* igitur & medi-cus ? Natura expurgat empicos per vrinam : igitur naedicus hoc aggredietur ? per auris vlcera,per furditates , multi cerebri morbi ternainum accipiunt : in cerebri igitur morbis conabitnur haec inducere ? Sed ad rem magis : cùm materia fic expelli tur,non fanitatis & vite cafua eft , fed fignum , indicar enim venenum finem accepiffe : neque materia , que infignem , habet veni qua-litarem , in nature arbitrio eft, ac expul-fioni illius paret. Ergo multa purgatio finem oftendit veneni, non facir,fi à natura fiat: ab arte autem nullum cornino-. dum cum preftec , neque etiam fignum. At cum dicitur, Virtus citò ex hoc morbo exoluitur.Fareor : fed vclocius inita purgatione. Auicenne autoriras intelligi debet, vt dixi, in initio morbi, vel etiam antè: quia hsc vetba fumpfit à Galeno, qui de prsferua

Search results

Pages

Pages

Date

You are here

Search results

Search results

Pages

Pages

Date